Γιώτα Λύδια (Παναγιώτα Μανταράκη, 24 Φεβρουαρίου 1934)

 

Μία από τις μεγαλύτερες και σπουδαιότερες λαϊκές τραγουδίστριες που μεσουρανισε τις δεκαετιςα του 50 και 60 την χρυση εποχη του λαικου τραγουδιου αλλα και γενικοτερα της ελληνικης μουσικης αφου τοτε γραφτικανε ολα τα μεγαλα τραγουδια.

Γεννήθηκε το 1934 στη Νέα Ιωνία έχοντας καταγωγή από τη Μικρά Ασία, παντρεύτηκε στα 15 της τον μετέπειτα συνθέτη των μεγάλων επιτυχιών της Στράτο Ατταλίδη και στα 15 της γεννάει τον μοναχογιό της.Την πρωτάκουσε ο Χαράλαμπος Βασιλειάδης να τραγουδάει στην αυλή του σπιτιού της σμυρνέϊκα με την προτροπή του αλλά και με την προτροπη του Γερασιμου Κλουβατου και την επιμονή της συζύγου του μπήκε σε στούντιο της Columbia και ηχογράφησε το πρώτο της τραγούδι "Κάποια φωνή ακούστηκε" που άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις. Μπήκε στην δισκογραφία το 1954 με την προτροπή του συζύγου της και του συνθέτη Γεράσιμου Κλουβάτου του οποίου τραγούδησε και τα δύο πρώτα τραγούδια της, ο μαέστρος Στελιος Χρυσίνης τότε την βάφτισε Λύδια. Αμέσως αναγνωρίστηκε η αξία και το σπάνιο μέταλλο της φωνή της και όλοι οι συνθέτες θέλησαν να συνεργαστούν μαζί της. Τραγουδάει Βασιλη Τσιτσάνη, Γιαννη Παπαϊωαννου, Μανωλη Χιώτη (Ηλιοβασιλέματα κ.α), Βασιλη Καραπατάκη,Γιωργου Λαύκα, Γιωργου Μητσάκη, Μπαμπη Μπακάλη, Θεοδωρου Δερβενιώτη, και βέβαια Απόστολο Καλδάρα με τον οποίο δίνουν το σπουδαίο και διαχρονικό τραγούδι Συ μου χάραξες πορεία. Η ίδια χαρακτηρίζεται από το γεγονός οτι τραγουδάει με ευκολία όλα τα είδη του τραγουδιού πάντα με μεγάλη επιτυχία, σμυρναίικα, τσιφτετέλια, ζεϊμπέκικα, μικρασιάτικους αμανέδες, ελαφρό- μοντέρνο τραγούδι, νησιώτικα αλλά και δημοτικά τα οποία έχουν σημαντική θέση στο ρεπερτόριο της ερμηνεύτριας. Από το 1954-1958 η Λύδια γίνεται αναγνωρίσιμη και αγαπημένη του κοινού μόνο μέσα από τους δίσκους 78 στροφών.

Πρωτοβγαίνει στο πάλκο δίπλα στον Στέλιο Καζαντζίδη αλλά και την Μαρινέλλα στο κέντρο '' Μαντουμπάλα'',οι εμφανίσεις της σε νυχτερινά κέντρα όλα αυτά τα χρόνια θα είναι εξαιρετικά μετρημένες. Οι δυο σπουδαίοι ερμηνευτές ένωσαν τις φωνές τους και σε δίσκους (Συννεφιασμένη Κυριακή, Καβουράκια, κ.α.). Το 1960 βρίσκει τη Γιώτα Λύδια να τραγουδάει μια μεγάλη σειρά τραγουδιών του Στράτου Ατταλίδη και του Κώστα Βίρβου, Γύρνα πάλι γύρνα, Ο ταυρομάχος, Η τσιγγάνα η Μαρίτσα, Έλα γύφτο μ'έλα, Πες μου γιατί, Σαν ζητιάνα σε κοιτώ, Αχ ας μπορούσα (στίχοι Γ.Κοινούση) και βέβαια το Γιατί θες να φύγεις που θα πας, ένα τραγούδι σταθμός που σημείωσε ένα αξεπέραστο μέχρι και τις μέρες μας δισκογραφικό ρεκόρ, πούλησε παραπάνω από 845.000 δίσκους. Παράλληλα εμφανίζεται στου Τζίμη του χοντρού με τη συμμετοχή του Χρηστάκη και αργότερα στην Μαντουμπάλα με τον Σπύρο Ζαγοραίο και το Μανώλη Αγγελόπουλο με τον οποίο τους συνδέει μια άριστη επαγγελματική σχέση καθώς πρώτη φορά τραγούδησε σε δίσκο ο Αγγελόπουλος δίπλα στη Λύδια την περίφημη Μαγκάλα αλλά και έπειτα είπαν επιτυχημένα ντουέτα (Σαν θεό σ'αγαπώ, Μανταλένα, Αχ μουσταφά κ.α.)Να τονισουμε οτι η Γιωτα Λυδια εχει κανει και καταπληκτικα σεγοντα σε πολλους τραγουδιστες οπως αυτα με τον Στελιο Καζαντζιδη σε ιστορικα τραγουδια που κοσμουνε το λαικο μαε τραγουδι αλλα και σε τραγουδια διαλογος.

Η ίδια ήταν κοντά και στο ξεκίνημα του Στράτου Διονυσίου στο τραγούδι Φύγε-φύγε. Ξεχωριστή στιγμή στην καριέρα της είναι η συνεργασία της με τον Μίκη Θεοδωράκη ερμήνευσε κομμάτια από το τραγούδι του νεκρού αδερφού όπως Κοιμήσου αγγελούδι μου, Μελαχροινή μου κοπελιά, Ο ουρανός είναι κλειστός, Προδομένη αγάπη και εμφανίζεται μαζί του στα θέατρα Κεντρικόν και Καλούτα μαζί με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση. Το 1965 ξανασυνεργάζεται με τον Καζαντζίδη και την Μαρινέλλα στο Φαληρικόν,εκεί είναι που είπε ο Καζαντζίδης το οριστικό αντίο στις πίστες. Το 1967-1968 η Γιώτα Λύδια γνωρίζει και πάλι μέρες δόξας, συνεργάζεται με τον Ακη Πάνου αφήνοντας κληρονομιά ένα από τα σπουδαιότερα τραγούδια μέχρι σήμερα το Η πιο μεγάλη ώρα είναι τώρα, ενώ το τραγούδι της σε μουσική και στίχους του Νίκου Δαλέζιου Να' χα εκατό καρδιές σπάει ακόμα μία φορά ρεκόρ πωλήσεων. Την ίδια εποχή τραγουδάει στην Φαντασία με τους Β.Τσιτσάνη, Μ.Μενιδιάτη, Χ.Λαμπράκη,Τ.Σούκα, Α.Ρεπάνη, Α.Κατινάρη, Σπ.Λιόση κ.α, εκεί γνωρίζει τον δεύτερο σύζυγό της με τον οποίο είναι μέχρι και σήμερα μαζί, ακόμη ηχογραφεί τραγούδια του Αντωνη Κατινάρη, Γιαννη Καραμπεσίνη, Γιωργου Κοινούση, Ατωνη Ρεπάνη, Νικου Δαλέζιου, Νικου Καρανικόλα, Τακη Σουκα Ηρακλη Παπασιδερη και Κωστα Παπαδοπουλου ενώ ερμηνεύει το συμφέρον του Μάρκου Βαμβακάρη σε ενορχήστρωση Σταύρου Ξαρχάκου.

Στα τέλη του 60 και αρχές του 70 τα πράγματα στο τραγούδι αλλάζουν προς το χειρότερο για τους παλιούς ερμηνευτές έτσι η Γιωτα Λύδια αποσύρεται από τα μαγαζιά και αραιώνει την δισκογραφική της παρουσία, τότε όμως θα γνωρίσει την αποθέωση τραγουδώντας επί σειρά ετών στους ομογενείς της Αμερικής και της Αυστραλίας,δισκογραφικά βγάζει τους δίσκους Δύο φωτιές, Χίλια μαχαίρια, Γιώτα Λύδια με τη συμμετοχή του Τάκη Σούκα και το 1974 το Μία παρασκευή. Η επιστροφή της στην δισκογραφική εταιρεία από όπου βγήκε οπού είχε μετονομαστεί σε minos έγινε το 1976 με το άλμπουμ Επιστροφή στις ρίζες ένας δίσκος με σμυρναίικα τραγούδια και αξεπέραστες ερμηνείες από την ανατολίτικη, λυγμική και γεμάτη γυρίσματα φωνή της, το 1977 κυκλοφορεί ακόμη έναν δίσκο στην εταιρεία το Μπορεί των Βασίλη Βασιλειάδη και Τάκη Μουσαφίρη ενώ εμφανίζεται στο κέντρο του Κώστα Καρουσάκη.

Αρχές του 80 η Λύδια απείχε συνειδητά από τα πράγματα με εξαίρεση τη συμμετοχή της στον δίσκο του Γιάννη Μαρκόπουλου Βαριά λαϊκά ώσπου το 1984 επανέρχεται στο τραγούδι με την προτροπή του Γιώργου Νταλάρα όπου εκείνη την περίοδο μεσουρανούσε, ηχογραφώντας έναν δίσκο οπού τραγουδούσαν μαζί και χωριστά παλιά λαϊκά τραγούδια. Ο δίσκος είχε την ονομασία Καλημέρα κυρία Λύδια που διάλεξε ο Νταλάρας για να τιμήσει την μεγάλη τραγουδίστρια, ο δίσκος θεωρείται από τους καλύτερους της δεκαετίας του 80 και γνώρισε μεγάλη εμπορική επιτυχία με πωλήσεις άνω των 180.000 αντιτύπων,ακόμη εμφανίζεται στο παλαί ντε σπορ της Θεσσαλονίκης δίπλα στον Γιώργο Νταλάρα και την Χαρούλα Αλεξίου.

Το 1986 κυκλοφορεί ο τελευταίος δίσκος της στη minos με τίτλο Καθαρά και ξάστερα με δημιουργίες των δύο μεγάλων συνθετών της εποχής Τάκη Σούκα και Χρήστου Νικολόπουλου,εμφανίζεται με τον Σούκα και τον Κοντογιάννη στις Νταλίκες και αργότερα με τον Απόστολο Καλδάρα. Στα χρόνια του 90 πραγματοποιεί δύο ακόμη σημαντικές εμφανίσεις με τον Αντώνη Βαρδή και την Χριστίνα Μαραγκόζη στο Ζουμ και στον Διογένη με την Πόλυ Πάνου, ηχογραφεί ακόμη δύο δίσκους,το 1997 κάνει την τελευταία της δισκογραφική εμφάνιση και παρουσία της στα κέντρα δίπλα στον Βαγγέλη Κονιτόπουλο.

Τελευταίες της εμφανίσεις στην τηλεόραση έγιναν στην Σεμίνα Διγενή και τον Σπύρο Παπαδόπουλο,το 2006 κυκλοφόρησε η βιογραφία της από τον Κώστα Μπαλαχούτη. Ακόμη επηρέασε με την ερμηνεία της, πολλές μετέπειτα σημαντικές τραγουδίστριες (Γλυκερία, Βιτάλη κ.ά.).

Eπισης εχει τραγουδιση εκατονταδες δισκακια 45 αλλα και 78 στροφων τα οποια ποτε δεν κυκλοφορισαν σε βινυλια απο της 33 στροφες η σε ψηφιακη μορφη απο την μοιρα αυτην φυσικα πολλοι τραγουδιστες εχουνε ανεκδοτο εργο οπως και η Γιωτα Λυδια..

 

Δισκογραφία απο της 33 στροφες και σε CD..

 

1969 ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ συμετοχη

1971 ΓΙΩΤΑ ΛΥΔΙΑ

1973 ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟΙ ΔΡΟΜΟΙ Τ.ΣΟΥΚΑ

1973 ΧΙΛΙΑ ΜΑΧΑΙΡΙΑ

1974 ΜΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

1974 ΔΥΟ ΦΩΤΙΕΣ

1976 ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΙΣ ΡΙΖΕΣ

1977 ΜΠΟΡΕΙ

1979 ΑΓΑΠΑ ΜΕ ΚΙ ΑΛΛΟ (ΣΑΛΜΑ ΓΙΑ ΣΑΛΑΜΑ)

1984 ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΚΥΡΙΑ ΛΥΔΙΑ

1986 ΚΑΘΑΡΑ ΚΑΙ ΞΑΣΤΕΡΑ

1994 ΚΑΛΩΣΟΡΙΣΕΣ ΚΥΡΙΑ ΛΥΔΙΑ

1997 ΟΛΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΕΝΑ

1965 ΣΥΝΝΕΦΙΑΣΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ Β.ΤΣΙΤΣΑΝΗ συμετοχη

1967 Η ΠΟΡΤΑ ΑΝΟΙΓΕΙ Α.ΚΑΛΔΑΡΑ συμετοχη

1968 ΓΙΩΤΑ ΛΥΔΙΑ

1968 ΜΑΡΚΟΣ Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΜΑΣ Σ.ΞΑΡΧΑΚΟΥ συμετοχη

1968 ΜΗΤΣΑΚΗΣ συμετοχη

1971 ΣΗΜΕΡΟΝ

1977 14 ΧΡΥΣΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ

1977 Ο ΚΑΖΑΝΤΖΙΔΗΣ ΣΕ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ συμετοχη

1982 ΓΙΩΤΑ ΛΥΔΙΑ ΑΞΕΧΑΣΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ

1982 ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΡΑ Γ.ΚΛΟΥΒΑΤΟΥ

1984 ΑΛΑ ΤΟΥΡΚΑ ΧΟΡΕΨΕ ΜΟΥ

1984 Ο ΜΑΥΡΟΣ ΔΡΟΜΟΣ ΜΕ Μ.ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟ

1986 ΓΙΩΤΑ ΛΥΔΙΑ ΤΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ

1987 ΜΕΝΙΔΙΑΤΗΣ-ΛΥΔΙΑ (Δυο δυο)

1991 ΤΑ ΛΑΪΚΑ ΤΗΣ ΓΙΩΤΑΣ ΛΥΔΙΑ

1992 ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΣΟΥ Α.ΜΟΣΧΟΥ συμετοχη

1997-2001 ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ 45 ΣΤΡΟΦΕΣ ΝΟ 1,2,3,4,5 ΚΑΙ ΔΗΜΟΤΙΚΑ (6 cd)

2000 ΜΙΑ ΒΡΑΔΙΑ ΣΤΗ ΣΑΛΟΝΙΚΗ

2001 ΟΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΤΗΣ

2004 ΤΣΙΦΤΕΤΕΛΙΑ

2004 14 ΜΕΓΑΛΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

2005 Η ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΗ ΩΡΑ

2008 Η ΚΥΡΙΑ ΓΙΩΤΑ ΛΥΔΙΑ