Ένας δίσκος ήρθε απ' τα παλιά!


Οι δίσκοι που ποτέ δεν ξεχνάμε...!

ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΡΧΟΝΤΙΔΗΣ - ΗΡΑΚΛΗΣ ΠΑΠΑΣΙΔΕΡΗΣ

«ΤΟ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ» (HMV CSDG 57)

Η σημερινή στήλη περιλαμβάνει τρεις σχετικά άγνωστους στο ευρύ κοινό και σπάνιους σήμερα δίσκους, ξεκινώντας χρονικά από «Το χέρι του ήλιου» που κυκλοφόρησε το 1972 κι αποτελεί την πρώτη ολοκληρωμένη δουλειά των δημιουργών του. Τα ονόματά τους δεν έγιναν ιδιαίτερα γνωστά, ωστόσο πρέπει να επισημάνουμε ότι ο Ηρακλής Παπασιδέρης συνεργάστηκε επί σειρά ετών με τον Τάκη Σούκα, με κορυφαία στιγμή το πασίγνωστο «Έρωτά μου αγιάτρευτε» που τραγούδησε ο Κώστας Κόλλιας το 1980 μέσα από τον ομώνυμο δίσκο, ο οποίος έμελλε να είναι και ο τελευταίος του καθώς λίγο καιρό μετά την κυκλοφορία του σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα (4 Ιουνίου 1980).

Ο δίσκος που εξετάζουμε δεν περιλαμβάνει κάποιο πολύ μεγάλο «σουξέ» και μάλλον πέρασε απαρατήρητος στην εποχή που κυκλοφόρησε. Ωστόσο, ακούστηκε κάπως το «Σ' αγαπώ πολύ» με τη Δήμητρα Γαλάνη, η οποία πήρε μέρος σ' αυτή τη δουλειά μαζί με τον Κωστή Χρήστου (που ένα χρόνο πριν είχε ερμηνεύσει το περίφημο «Αλίμονο σ' αυτούς που δεν αγάπησαν») και τη Λουΐζα Γαΐτη που ήταν ανακάλυψη του Γρηγόρη Μπιθικώτση και τραγούδησε ορισμένα τραγούδια του στις 45 στροφές, αλλά αποσύρθηκε πολύ γρήγορα για ν' αφοσιωθεί στην οικογένειά της

Κατά τα άλλα, πρόκειται για ένα δίσκο που απευθύνεται κυρίως σε συλλέκτες και που πολύ δύσκολα θα βρείτε ακόμη και σε «ψαγμένα» δισκοπωλεία ανά την επικράτεια. Κι αν τον βρείτε, σίγουρα θα τον πληρώσετε πανάκριβα...!

Τα τραγούδια του δίσκου

1. Τι φταίει η αγάπη μας (Κ. Χρήστου)

2. Σ' αγαπώ πολύ (Δ. Γαλάνη)

3. Ένα σωσίβιο είναι η αγάπη μας (Κ. Χρήστου)

4. Πεθαίνει ένας έρωτας (Λ. Γαΐτη)

5. Θα το ξέρουμε οι δυο μας (Κ. Χρήστου)

6. Μη μ' αφήνεις μόνη (Λ. Γαΐτη)

7. Δώσ' μου Θεέ μου τρεις καρδιές (Δ. Γαλάνη)

8. Σε σκέψη μ' έβαλες (Κ. Χρήστου)

9. Κοντά σου σ' όλη τη ζωή (Δ. Γαλάνη)

10. Θα 'ρθω το άλλο βράδυ (Κ. Χρήστου)

11. Προτού η νύχτα απλωθεί (Λ. Γαΐτη)

12.Η μοίρα μου η άτυχη (Κ. Χρήστου)


ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ

«ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ» (STANDARD 2002)

Πρόκειται για ένα δίσκο ο οποίος περιλαμβάνει δώδεκα ψαλμούς του Δαυίδ μελοποιημένους από τον Γιώργο Γεωργιάδη και σε ελεύθερη γλωσσική απόδοση από τους Νέστορα Μάτσα και Γιάννη Συλλάνταβο. Ωστόσο, το μουσικό ύφος δεν έχει απολύτως καμία σχέση με ψαλμωδίες ή θρησκευτικούς ύμνους, καθώς μιλάμε για «κανονικά» τραγούδια που μάλιστα θα τολμούσα να χαρακτηρίσω λαϊκά, μια και σχεδόν σε όλα κυριαρχεί το μπουζούκι.
Ερμηνευτές είναι η Χάρις Αλεξίου και ο Κώστας Σμοκοβίτης, ο οποίος διέθετε μια πολύ σπουδαία φωνή και είναι κρίμα που δεν έκανε την καριέρα που του άρμοζε. Οι «κακές γλώσσες» λένε ότι εκείνη την εποχή κάποιος άλλος τραγουδιστής που έφτασε πολύ ψηλά είχε βάλει «βέτο» στην εταιρεία για τον συγκεκριμένο, θεωρώντας τον ως «απειλή» για τη δική του σταδιοδρομία και τελικώς του πέρασε! Δε θα γράψω φυσικά το όνομά του, πάντως έτσι κι αλλιώς πρόκειται για φήμες που ποτέ δεν επιβεβαιώθηκαν κι απλώς τις αναφέρω γιατί τότε κυκλοφορούσαν στη μουσική «πιάτσα»...
Για να επιστρέψουμε στο «Μεγάλο τραγούδι», κυκλοφόρησε στα τέλη του 1973 από τη "Standard" που αποτελούσε «παρακλάδι» της τότε "MINOS". Η εν λόγω εταιρεία δημιουργήθηκε και πήρε το όνομά της από τον Στέλιο Καζαντζίδη μετά από κάποια από τις συνήθεις διαφωνίες που είχε με την οικογένεια Μάτσα, ωστόσο συνάντησε πολλά προβλήματα κι έτσι αναγκάστηκε να την κλείσει, εκχωρώντας την ονομασία της στη «Μίνως Μάτσας και Υιός» όταν υπέγραψε νέο συμβόλαιο συνεργασίας μαζί της.
Στο εσώφυλλο του δίσκου εκτός από τους στίχους των τραγουδιών και τις φωτογραφίες των συντελεστών, υπάρχουν σημαντικές πληροφορίες σχετικά με το έργο γραμμένες στα ελληνικά και στα αγγλικά. Σύμφωνα με αυτές λοιπόν, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις 14 Μαΐου του 1973 στο θέατρο «Μουσούρη» με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 25 ετών από την ανεξαρτησία του κράτους του Ισραήλ, σε μιαν εκδήλωση που οργάνωσε ο σύλλογος «ΕΛΛΑΣ-ΙΣΡΑΗΛ». Η επιτυχία της συναυλίας ήταν τόσο μεγάλη, που αποφασίστηκε να ηχογραφηθεί σε δίσκο με τη συμπαράσταση και του Κεντρικού Ισραηλινού Συμβουλίου. Η ενορχήστρωση ανήκει στον Νίκο Λαβράνο, ενώ η διεύθυνση της ορχήστρας στον ίδιο τον συνθέτη του έργου.
Η Αλεξίου και ο Σμοκοβίτης αποδίδουν εξαιρετικά τα τραγούδια, ωστόσο οφείλω να ομολογήσω ότι είναι πολύ παράξενο ν' ακούγεται μια καθαρά λαϊκή ορχήστρα και οι στίχοι να μιλούν για το Θεό, τη θρησκεία και την ειρήνη. Πάντως, σε γενικές γραμμές είναι ένας ενδιαφέρων δίσκος που αξίζει ν' ακούσετε!


Τα τραγούδια του δίσκου

1. Τραγουδήστε (Χ. Αλεξίου-Κ. Σμοκοβίτης)

2. Ειρήνη (Χ. Αλεξίου)

3. Από τα βάθη της καρδιάς (Χ. Αλεξίου)

4. Σωστά μιλάτε τάχα (Κ. Σμοκοβίτης)

5. Δοξάστε τον Κύριον (Χ. Αλεξίου)

6. Με φως και δύναμη (Χ. Αλεξίου)

7. Όλου του κόσμου οι χαρές (Κ. Σμοκοβίτης)

8. Δώσ' μου τη λευτεριά μου (Χ. Αλεξίου)

9. Πάντα στο φως (Κ. Σμοκοβίτης)

10. Σαν το ελάφι (Χ. Αλεξίου)

11. Το τραγούδι του Θεού (Χ. Αλεξίου)

12. Ψαλμός 140 - Σολ μείζονα (Ορχήστρα)



ΝΑΣΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ:

«ΗΛΙΕ ΜΕΓΑΛΕ» (POLYDOR 2421110)

Άλλος ένας σπάνιος δίσκος, με τραγούδια που έγραψε ο Κύπριος συνθέτης Νάσος Παναγιώτου πάνω σε στίχους ομοεθνών του ποιητών που αναφέρονται στη συμφορά που έζησε (και ζει) η Μεγαλόνησος μετά την τουρκική εισβολή του 1974. Κυκλοφόρησε το 1977 με αφορμή τη συμπλήρωση τριών χρόνων από τον «Αττίλα» κι ερμηνευτές τη Μαρινέλλα, τον Αντώνη Καλογιάννη, τη Μαρία Δουράκη, τον Σταύρο Σιδερά και τη Βασιλική Αναστασιάδου, ενώ στα αφηγηματικά μέρη ακούγεται ο Βλαδίμηρος Καυκαρίδης.
Εκτός των δύο πρώτων πασίγνωστων τραγουδιστών, ίσως γνωρίζετε ελάχιστα για τους υπόλοιπους. Η αλήθεια είναι ότι δεν κατάφερα να βρω σχεδόν τίποτε γι' αυτούς, με εξαίρεση τη Δουράκη που για ένα διάστημα είχε κάποιο «όνομα» και μάλιστα κέρδισε το πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1976 με τα «Άσπρα πουλιά» του Νάσου Νανόπουλου, ισοψηφώντας με το «Χίλιες φορές» που τραγούδησε ο Κωστής Χρήστου. Η συγκεκριμένη τραγουδίστρια είχε μια αρκετά καλή φωνή που μου αρέσει ιδιαίτερα όταν την ακούω, ειδικά στο «Μια βραδιά στη Λάρισα» του Δήμου Μούτση και του Νίκου Γκάτσου μέσα από το δίσκο «Κάποιο καλοκαίρι» που ήταν και η πρώτη της δισκογραφική εμφάνιση. Λίγα χρόνια πριν, την είδα σε κάποιο «μικρό» τηλεοπτικό κανάλι να κάνει μια θρησκευτική εκπομπή μέσω της οποίας κήρυττε το λόγο του Θεού...

Επιστρέφουμε στο «Ήλιε μεγάλε» και η πρώτη παρατήρηση έχει να κάνει με τους στίχους των τραγουδιών «Πατρίδα χιλιοπροδομένη» και «Τη λευτεριά σου μη τη ζητιανεύεις». Αυτοί (με διαφορετικούς τίτλους) είχαν περάσει στη δισκογραφία για πρώτη φορά το 1976 με μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου κι ερμηνεία του Νίκου Ξυλούρη στο δίσκο «Η συμφωνία της Γιάλτας και της πικρής αγάπης τα τραγούδια», που περιείχε τα μουσικά κομμάτια που έγραψε ο συνθέτης για τη θεατρική παράσταση «Κόκκινα τριαντάφυλλα για μένα» του Σον Ο' Κέιζι σε μετάφραση Παύλου Μάτεση που ανέβηκε το 1974 με πρωταγωνιστή τον Κώστα Καρρά.
Από εκεί και πέρα, ο Παναγιώτου χρησιμοποιεί και στίχους παρμένους από την «Οδύσσεια» σε μετάφραση του Νίκου Καζαντζάκη που ταιριάζουν στην κυπριακή τραγωδία, ενώ την ενορχήστρωση και τη διεύθυνση ορχήστρας επιμελήθηκε ο Κώστας Κλάββας. Τα τραγούδια ναι μεν είναι «μελαγχολικά», ωστόσο κάποια από αυτά κρύβουν μέσα τους μια μαχητική διάθεση και παροτρύνουν το λαό της Κύπρου να πολεμήσει για την ελευθερία του. Δυστυχώς, σχεδόν τριάντα χρόνια μετά την κυκλοφορία του δίσκου δεν έχει αλλάξει τίποτε, ασχέτως αν φαινομενικά η ζωή στο νησί κυλά σε κανονικούς ρυθμούς...


Τα τραγούδια του δίσκου

1. Μνημόσυνο στον Πανίκο Δημητρίου (στίχοι Χ. Πισιάρα)

(Αφήγηση Β. Καυκαρίδης-τραγούδι χορωδία)

2. Δεν ξεχνώ (στίχοι Μ. Πασιαρδή)

(Β. Αναστασιάδου)

3. Δείξ' τη φωτογραφία του (στίχοι Μ. Πασιαρδή)

(Αν. Καλογιάννης)

4. Οι σταυροί (στίχοι Μ. Πασιαρδή)

(Στ. Σιδεράς)

5. Φέτο πουλί νερό μη πιει (στίχοι Μ. Πασιαρδή)

(Μ. Δουράκη)

6. Ω! Αθηναίοι (στίχοι Άνθου Λυκαύγη)

(Β. Αναστασιάδου)

7. Την Κύπρο ζώσαν' οι καημοί (στίχοι Μ. Πασιαρδή)

(Μαρινέλλα)

8. Ήλιε μεγάλε ανατολίτη μου (στίχοι από την «Οδύσσεια»)

(Χορωδία)

9. Πατρίδα χιλιοπροδομένη (στίχοι Σον Ο' Κέιζι)

(Αν. Καλογιάννης)

10. Το δεκανίκι (στίχοι Τεύκρου Ανθία)

(Στ. Σιδεράς)

11. Τη λευτεριά σου μη τη ζητιανεύεις (στίχοι Σον Ο' Κέιζι)

(Αν. Καλογιάννης)

12. Ξερό δέντρο (στίχοι από την «Οδύσσεια»)

(Αφήγηση Β. Καυκαρίδης-τραγούδι Β. Αναστασιάδου)


ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ - ΜΑΝΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ


«ΘΗΤΕΙΑ» (COLUMBIA SCXG 120)

Πιστεύω ότι πρόκειται για έναν από τους καλύτερους δίσκους στην ιστορία της ελληνικής μουσικής, ο οποίος δημιουργήθηκε σε μιαν εποχή που η κατάσταση ήταν εξαιρετικά τεταμένη στη χώρα μας. Αρκεί ν' αναφέρω ότι οι ηχογραφήσεις ξεκίνησαν το Νοέμβριο του 1973, λίγες ημέρες πριν τα γεγονότα του Πολυτεχνείου την επέτειο των οποίων έχουμε σήμερα. Λογικό ήταν λοιπόν να καθυστερήσει η εμφάνιση του έργου στα δισκοπωλεία, καθώς κυκλοφόρησε το Μάρτιο του 1974.
Ο Γιάννης Μαρκόπουλος σ' αυτό το δίσκο μας παρουσιάζει για πρώτη φορά δύο πολύ σημαντικούς τραγουδιστές, τον Κρητικό λυράρη Χαράλαμπο Γαργανουράκη και την Τάνια Τσανακλίδου που κάνουν το ντεμπούτο τους στο χώρο της δισκογραφίας. Μαζί τους και ο εξαιρετικός Λάκης Χαλκιάς, ο οποίος είχε συμμετάσχει στην αμέσως προηγούμενη δουλειά του συνθέτη, τον «Στράτη θαλασσινό».
Το εισαγωγικό κομμάτι του δίσκου έμελλε να μείνει ως ένα από τα πιο μεγάλα τραγούδια στη μουσική ιστορία της πατρίδας μας: «Τα λόγια και τα χρόνια» ερμηνευμένα μοναδικά από τον Γαργανουράκη σημάδεψαν μιαν ολόκληρη εποχή κι έφτασαν μέχρι τις μέρες μας, ασχέτως αν πλέον είναι πολύ δύσκολο (αν όχι αδύνατο) για τα νέα παιδιά να κατανοήσουν τη σημασία των όσων έγραψε ο σπουδαίος Μάνος Ελευθερίου. Το κλάμα μωρού που ακούγεται στην αρχή είναι της ανιψιάς του συνθέτη
Το εν λόγω τραγούδι ηχογραφήθηκε τότε με λογοκριμένες κάποιες λέξεις ή φράσεις του και με την «κανονική» του μορφή πέρασε για πρώτη φορά στη δισκογραφία το 1980 με τη σπουδαία φωνή της Βασιλικής Λαβίνα μέσα από το διπλό άλμπουμ «Γιάννης Μαρκόπουλος: 30 χρυσές επιτυχίες».
Το άλλο μεγάλο τραγούδι του δίσκου είναι τα «Μαλαματένια λόγια», πάνω σε μια μελωδία που είχε εμπνευστεί ο συνθέτης όταν ήταν πολύ μικρός ηλικιακά και θέμα της οποίας υπάρχει στην εισαγωγή από «Τα λόγια και τα χρόνια» παιγμένο από όμποε. Το ερμηνεύουν και οι τρεις τραγουδιστές και φυσικά έχει περάσει και αυτό στο πάνθεον των αθάνατων μουσικών δημιουργημάτων.
Από εκεί και πέρα, εξαιρετικές στιγμές της «Θητείας» είναι «Το καριοφίλι μάνα μου», «Στη βρύση και στον ποταμό» και ο «Πρόλογος για τον Αθανάσιο Διάκο» με τις εκπληκτικές διφωνίες του Χαλκιά με τον Γαργανουράκη, οι οποίοι ήταν δύο από τους βασικούς συνεργάτες του Μαρκόπουλου στη δεκαετία του '70. Ο επιθανάτιος ρόγχος που ακούγεται στη «Δόξα των ανθρώπων» είναι του Νίκου Καρανικόλα, του αείμνηστου λαϊκού συνθέτη και σολίστα του μπουζουκιού.
Το εξώφυλλο του δίσκου είναι φτιαγμένο με δύο χαρτονένια «παράθυρα» που ανοίγοντάς τα, βρίσκεσαι μπροστά σε μια μεγάλη φωτογραφία των συντελεστών εν ώρα δουλειάς στο στούντιο. Πρόκειται για ένα πραγματικό κομψοτέχνημα, που μοιάζει με φάκελο. Στο οπισθόφυλλο υπάρχει μια φωτογραφία ενός παιδιού μ' ένα χαρταετό.


Η παραγωγή ανήκει στον Γιώργο Μακράκη και η ηχογράφηση έγινε στα στούντιο της "Columbia" με ηχολήπτη τον Τάκη Φιλιππίδη. Ο δίσκος είναι αφιερωμένος από τον Γιάννη Μαρκόπουλο «στην Πιερέττα».


Τα τραγούδια του δίσκου

1. Τα λόγια και τα χρόνια (Χ. Γαργανουράκης)

2. Το καριοφίλι μάνα μου (οι τρεις και χορωδία)

3. Κι είδα γυναίκες (Λ. Χαλκιάς)

4. Πήραν το Ανάπλι (Μεσαιωνικό τραγούδι - οι τρεις)

5. Είδαμε-είδαμε (Χ. Γαργανουράκης)

6. Μαλαματένια λόγια (οι τρεις)

7. Στη βρύση και στον ποταμό (Λ. Χαλκιάς)

8. Πρόλογος για τον Αθανάσιο Διάκο (Λ. Χαλκιάς - Χ. Γαργανουράκης)

9. Τη δόξα των ανθρώπων (Χ. Γαργανουράκης)



ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ

«ΟΚΤΩΒΡΗΣ '78» (COLUMBIA 70900)

Η τελευταία δισκογραφική συνεργασία ενός «διδύμου» που έγραψε μερικές από τις πιο χρυσές σελίδες στην ιστορία της ελληνικής μουσικής. Ο λόγος βεβαίως για τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, που συναντώνται και πάλι στο στούντιο το 1978 έπειτα από έντεκα χρόνια «χωρισμού». Τελευταία τους δουλειά ήταν τα «Έξι φεγγάρια της θάλασσας» σε στίχους του Νίκου Γκάτσου που είχαν ηχογραφηθεί το 1967 με τη συμμετοχή και της Βίκυς Μοσχολιού κι επρόκειτο να κυκλοφορήσουν σε δισκάκια 45 στροφών στα μέσα Απριλίου εκείνης της χρονιάς, κάτι όμως που δεν έγινε τότε για ευνόητους λόγους. Εκδόθηκαν το 1974 σε μεγάλο δίσκο με τον τίτλο «Θαλασσινά φεγγάρια», μαζί με κάποια άλλα τραγούδια του Θεοδωράκη σε στίχους του Γκάτσου που είχαν ερμηνεύσει παλαιότερα ο Μπιθικώτσης και η Μαρία Φαραντούρη.
Ο «Οκτώβρης '78» μπορεί να μην είχε την ίδια αποδοχή κι επιτυχία με τις προηγούμενους συνεργασίες συνθέτη και τραγουδιστή, περιλαμβάνει όμως πολύ καλά έως εξαιρετικά τραγούδια. Αρχικά ο δίσκος επρόκειτο να ονομαστεί «Πολιτεία Γ'» (αναφέρεται στο εσώφυλλο του δίσκου), ωστόσο ο Θεοδωράκης έκρινε ότι δε θα έπρεπε να γίνει κάτι τέτοιο, μια και τα έξι από τα δώδεκα κομμάτια είχαν κυκλοφορήσει λίγα χρόνια νωρίτερα σε άλλους κύκλων τραγουδιών του σπουδαίου μουσουργού. Έκρινε λοιπόν ότι ο ιδανικότερος τίτλος θα ήταν η ημερομηνία κυκλοφορίας του δίσκου κι έτσι έγινε.
Τα έξι τραγούδια που ερμηνεύει σε δεύτερη εκτέλεση ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης προέρχονται από τους κύκλους «Νύχτα Θανάτου» σε ποίηση Μάνου Ελευθερίου («Όσους δεν πήρε η μοναξιά», «Έχεις μάτια το φεγγάρι») που κυκλοφόρησε το 1974 με τον Αντώνη Καλογιάννη, από την «Αρκαδία 3 -Για τη μάνα και τους φίλους» («Σε λένε μάνα», «Μέσα σε κήπο») πάλι με στίχους Ελευθερίου που τραγούδησε το 1970 ο ίδιος ο Θεοδωράκης και από τα «Λυρικά» («Ήταν κάποτε δυο φίλοι», «Μοιρολόι της βροχής») σε ποίηση Τάσου Λειβαδίτη που παρουσιάστηκαν το 1977 ερμηνευμένα από τον συνθέτη, τη Μαργαρίτα Ζορμπαλά, τη Σοφία Μιχαηλίδου και τον Πέτρο Πανδή.
Θεωρώ ότι τα τραγούδια του «Οκτώβρη '78» και της «Ανατολής» με τον Στέλιο Καζαντζίδη είναι τα μοναδικά που μπορούν να συγκριθούν με τα μεγάλα λαϊκά που έγραψε ο Μίκης Θεοδωράκης στη δεκαετία του '60, ασχέτως της απήχησης που είχαν στο κοινό. Ο δίσκος που εξετάζουμε περιλαμβάνει εξαιρετικές στιγμές, όπως τα «Βγάλε τα μαύρα πανιά», «Όσους δεν πήρε η μοναξιά», «Σε λένε μάνα», «Μέσα σε κήπο» και «Νύχτα» χωρίς να υστερούν τα υπόλοιπα, ενώ το «Μελαχρινό παιδί» ακουγόταν από τον Δημήτρη Μπάση στους τίτλους της τηλεοπτικής σειράς «Δροσουλίτες» που προβλήθηκε πριν λίγα χρόνια.
Οι ερμηνείες του Μπιθικώτση είναι πολύ καλές, αν και είχε ήδη αρχίσει να φαίνεται η φθορά στη φωνή του σε σχέση με τις αντίστοιχες ανεπανάληπτες ηχογραφήσεις της δεκαετίας του '60. Σημειωτέον ότι είναι ο μοναδικός προσωπικός του δίσκος στα 70's που η μουσική δεν υπογράφεται από τον ίδιο και οι στίχοι από τον Κώστα Βίρβο.
Στο εσώφυλλο υπάρχουν φωτογραφίες των εξωφύλλων από παλιές συνεργασίες συνθέτη και τραγουδιστή με τη χρονολογία έκδοσής τους και στη δεξιά πλευρά μια μεγάλη και «ιστορική» φωτογραφία με τους δυο τους και το Μανόλη Χιώτη κατά τη διάρκεια των προετοιμασιών για την ηχογράφηση του «Επιτάφιου» το 1960. Στο οπισθόφυλλο φωτογραφίζονται Θεοδωράκης και Μπιθικώτσης την εποχή της ηχογράφησης του δίσκου.
Η παραγωγή ήταν του Γιώργου Πετσίλα και η ηχογράφηση έγινε στα στούντιο της "Columbia" με ηχολήπτες τους Γιώργο Κωνσταντόπουλο, Γιώργο Τζάννες και Κ. Ράινινγκ.
Τα τραγούδια του δίσκου

1. Βγάλε τα μαύρα πανιά (Γ. Θεοδωράκη)

2. Όσους δεν πήρε η μοναξιά (Μ. Ελευθερίου)

3. Ήταν κάποτε δυο φίλοι (Τ. Λειβαδίτη)

4. Σε λένε μάνα (Μ. Ελευθερίου)

5. Ο χάρος νυχτοπερπατεί (Ερ. Θαλασσινού)

6. Μέσα σε κήπο (Μ. Ελευθερίου)

7. Μελαχρινό παιδί (Γ. Θεοδωράκη)

8. Τα νεαρά ζευγάρια (Τ. Λειβαδίτη)

9. Νύχτα (Δ. Χριστοδούλου)

10. Μπήκε ο χάρος στο κελί (Λ. Παπαδόπουλου)

11. Μοιρολόι της βροχής (Τ. Λειβαδίτη)

12. Έχεις μάτια το φεγγάρι (Μ. Ελευθερίου)




ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ - ΝΙΚΟΣ ΓΚΑΤΣΟΣ:

«ΧΕΙΜΩΝΙΑΤΙΚΟΣ ΗΛΙΟΣ» (MINOS MSM 615)

Θα σας διηγηθώ ένα περιστατικό: Ήταν Μεγάλη Εβδομάδα του 1986 προς τα τέλη Απριλίου, αφού το Πάσχα έπεφτε αργά εκείνη τη χρονιά. Αφού λοιπόν είχα διαβάσει στις εφημερίδες για τις νέες δισκογραφικές κυκλοφορίες (από πολύ μικρό η οικογένεια είχε αφήσει εν λευκώ τις επιλογές σε μένα), διάλεξα τι θα ήθελα ν' αγοράσω (σωστότερα: Να μου αγοράσουν) και πήγαμε με τον πατέρα μου σε κάποιο δισκοπωλείο για τις καθιερωμένες αγορές των γιορτών. Οι παραγγελίες δεδομένες: «Ξαρχάκος-Πάριος», «Η αγάπη είναι ζάλη» του Θάνου Μικρούτσικου με τη Χαρούλα Αλεξίου, «Ώρα Ελλάδος» με την Ελένη Βιτάλη και «Χειμωνιάτικος ήλιος» του Μάνου Χατζιδάκι και του Νίκου Γκάτσου με τον Μανόλη Μητσιά.
Ο καταστηματάρχης άκουγε σχεδόν αδιάφορα τις επιλογές, μέχρι που του ανέφερα την τελευταία. Μας κοίταξε και τους δύο με απορία και ρώτησε: «Καλά οι υπόλοιποι. Το δίσκο του Μητσιά τι τον θέλετε;». Κι όταν ζητήσαμε να μάθουμε προς τι η έκπληξη, μας εξήγησε: «Είναι περίπου δεκαπέντε με είκοσι μέρες που κυκλοφόρησαν αυτές οι δουλειές. Για Πάριο και Αλεξίου έκανα ήδη δεύτερη παραγγελία, η Βιτάλη πάει σχετικά καλά, αλλά από τον Μητσιά έχω πουλήσει μόλις δύο κομμάτια και τα υπόλοιπα δεν ξέρω τι να τα κάνω, αφού κανείς δεν τα ζητάει».
Δυστυχώς, αυτή είναι η αλήθεια για τον συγκεκριμένο δίσκο. Παρόλο που διέθετε όλα τα «συστατικά» για μεγάλες πωλήσεις (σπουδαίοι συντελεστές, πολύ καλά τραγούδια), εν τούτοις δεν «πήγε» καθόλου. Απόδειξη γι' αυτό είναι ότι λίγο μετά την κυκλοφορία του, ο Μάνος Χατζιδάκις ζήτησε την απόσυρσή του από τα δισκοπωλεία κι επανακυκλοφόρησε περίπου δύο χρόνια αργότερα με νέο εξώφυλλο και πιο προσεγμένη συσκευασία. Η αντίστοιχη της πρώτης έκδοσης είναι απαράδεκτη και δεν αρμόζει σε καμία περίπτωση στο βεληνεκές των τριών δημιουργών του, ασχέτως όμως από τούτο, σίγουρα εκείνα τα χρόνια ένας δίσκος δεν πουλούσε επειδή είχε μόνον ωραίο εξώφυλλο, αλλά και ωραία τραγούδια....
Η αλήθεια είναι ότι όταν πήγαμε στο σπίτι και τον βάλαμε στο πικάπ, στην πρώτη ακρόαση δε μας άρεσε καθόλου. Συνηθισμένοι από παλαιότερες δουλειές του συνθέτη και του ποιητή με τον Μητσιά που «γέννησαν» πανέμορφες στιγμές όπως το «Κυκλαδίτικο», το «Απόψε φθινοπώριασε» ή το «Τσάμικο», οι λιτές και σχετικά «μουντές» μουσικές του νέου τους δίσκου δεν μας «έκατσαν» και πολύ καλά.

Ωστόσο, είκοσι και κάτι χρόνια μετά κι έχοντάς τον ακούσει πολλές φορές έκτοτε, κάθε που πέφτει επάνω του η βελόνα μου αρέσει όλο και πιο πολύ. Η ενορχήστρωση, η μουσική, οι στίχοι του Γκάτσου, η ιδανική ερμηνεία του Μητσιά ακούγονται όλο και καλύτερα στ' αυτιά μου και τελικώς πιστεύω ότι είναι ένας εξαιρετικός δίσκος από κάθε άποψη, εκτός από τη συσκευασία του. Δε μπορώ να ξεχωρίσω κάποια από τα τραγούδια, αφού όλα έχουν τα δικά τους χαρακτηριστικά και τη δική τους οντότητα, μα πάνω απ' όλα τη σφραγίδα του μεγάλου Μάνου Χατζιδάκι. Σχετικά ακούστηκαν «Τα παιδιά της καταιγίδας», το «Κορίτσι της νύχτας» και το «Κυρά του κόσμου».
Μέσα στη θήκη του δίσκου υπάρχει ένα δισέλιδο ένθετο με τους στίχους των τραγουδιών και φωτογραφίες των δημιουργών, ενώ στο εξώφυλλο και οπισθόφυλλο φωτογραφίες μόνο του Μητσιά και θεωρώ τουλάχιστον προσβολή προς τον συνθέτη και τον ποιητή το γεγονός ότι δεν υπάρχουν και δικές τους. Είπαμε όμως τα περί συσκευασίας...
Επίσης, στο οπισθόφυλλο βρίσκουμε κι ένα μικρό σημείωμα του Χατζιδάκι που μεταξύ άλλων εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι «το δίσκο θα τον ακούσουν και ακροατές που δε μ' αρέσουν, μα δε βρήκα μέχρι στιγμής τρόπο να τους το απαγορεύσω κι αυτό μου δημιουργεί μελαγχολία». Ποτέ δεν κατάλαβα αυτές τις «εμμονές» του σπουδαίου συνθέτη, αλλά αντιπαρέρχομαι το όλο θέμα.
Επίσης, χαρίζει το δίσκο στον «φίλο μου τον Γιώργο Θεοφανόπουλο» στον οποίο αργότερα έδωσε το επώνυμό του και σήμερα εκείνος διαχειρίζεται ότι αφορά τον αξέχαστο Μάνο Χατζιδάκι με εξαιρετική επιτυχία και σεβασμό στο έργο του.
Παραγωγός του δίσκου ήταν ο Γιώργος Μακράκης και η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο "Sound" με ηχολήπτη τον Νίκο Δεσποτίδη.

Τα τραγούδια του δίσκου

1. Ασυλλόγιστα χρόνια

2. Πώς να κρατήσω το φως που βασιλεύει

3. Κορίτσι της νύχτας

4. Χρόνε νυχτοπούλι παγερό

5. Γκρεμίσαμε τα φράγματα

6. Έτσι πάει ο κόσμος

7. Χειμωνιάτικος ήλιος

8. Τα παιδιά της καταιγίδας

9. Έπεσε η κυβέρνηση

10. Έγκλημα και τιμωρία

11. Λάουρα

12. Στον ποταμό τον Πάμισο

13. Κυρά του κόσμου


ΚΩΣΤΑΣ ΒΟΥΤΣΑΣ


«ΕΝΑΣ ΟΝΕΙΡΟΠΑΡΜΕΝΟΣ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΗΣ» (MINOS MSM 242)

Η σημερινή στήλη είναι αφιερωμένη σε τρεις σατιρικούς δίσκους, με πρώτο χρονικά αυτόν του πασίγνωστου κωμικού Κώστα Βουτσά που κυκλοφόρησε στα μέσα του 1975. Εκείνη την εποχή, ο δημοφιλής ηθοποιός πρωταγωνιστούσε με μεγάλη επιτυχία στην τηλεοπτική σειρά του αείμνηστου Κώστα Πρετεντέρη «Ο ονειροπαρμένος» (δυστυχώς έχουν σωθεί ελάχιστα αποσπάσματα στο αρχείο της κρατικής τηλεόρασης), στην οποία υποδυόταν ένα τύπο που διαρκώς φανταζόταν ότι ήταν κάποιος άλλος και προσγειωνόταν ανώμαλα στην πραγματικότητα.
Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο λοιπόν, ηχογράφησε ένα δίσκο με εύθυμα και κωμικά τραγούδια (μουσικά σκετς ουσιαστικά) γνωρίζοντας εκ των προτέρων ότι η φωνή του δεν έκανε για τούτη τη δουλειά - εξ ου και ο τίτλος. Άλλωστε, σε πρόσφατη τηλεοπτική του εμφάνιση απευθυνόμενος στο εξαιρετικό συγκρότημα «Τρίφωνο» είπε την εξής ατάκα: «Εσείς είστε τρίφωνο, εγώ είμαι άφωνο»! Πάντως, η αλήθεια είναι ότι με τα πασίγνωστα «Φσστ μπόινγκ» και «Αψού γείτσες» από τη χρυσή εποχή του ελληνικού κινηματογράφου άφησε ίχνη και στη δισκογραφία, πέρα από την εξαιρετικά επιτυχημένη και πολύχρονη παρουσία του στο πανί, στη μικρή οθόνη και στο θέατρο...
Σχεδόν αμέσως με την ημερομηνία κυκλοφορίας του δίσκου, άρχισαν και οι δικαστικές περιπέτειες. Ο Γιάννης Μαρκόπουλος έγινε έξαλλος από το γεγονός ότι συμπεριλήφθηκε το τραγούδι του «Τούμπου-τούμπου ζα» χωρίς να του ζητηθεί η άδεια και κατέθεσε αγωγή εναντίον της εταιρείας, εκφράζοντας παράλληλα και την αγανάκτησή του για το ότι «ο κ. Βουτσάς διακωμωδεί και φαλτσάρει το τραγούδι μου», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά στην προσφυγή του στη δικαιοσύνη. Σημειώνουμε ότι αυτό το κομμάτι είχε κυκλοφορήσει σε πρώτη εκτέλεση την ίδια χρονιά στο δίσκο του συνθέτη «Ανεξάρτητα» ερμηνευμένο από το Λάκη Χαλκιά και τον «πρίγκιπα» Παύλο Σιδηρόπουλο και είχε τέτοια επιτυχία, που εκτός του Κώστα Βουτσά το ηχογράφησε και ο Γιώργος Μαρίνος.
Νομίζω ότι είναι περιττό ν' αναφερθώ σε μουσικές παρατηρήσεις. Θα πω απλώς ότι είναι ένας δίσκος που ακούγεται ευχάριστα, σαν μια θεατρική παράσταση αποτελούμενη από αστεία (αλλά σε καμία περίπτωση γελοία) τραγουδιστικά σκετς κι ένα Βουτσά που μπορεί να μην είχε τη δυνατότητα να γίνει τραγουδιστής, αλλά η θεατρικότητά του είναι διάχυτη στον τρόπο που ερμηνεύει ετούτα τα μουσικά κομμάτια.
Η παραγωγή είναι του Μίκη Κορίνθιου, ενώ στα τραγούδια «Μανώλα» (διακωμώδηση της περίφημης σειράς ερωτικών ταινιών «Εμμανουέλλα») και «Ο Τιτίλης» συμμετέχει η ηθοποιός Ειρήνη Δογάνη. Στο εσώφυλλο του δίσκου υπάρχουν φωτογραφίες από διάφορες μεταμφιέσεις του Κώστα Βουτσά για τον «Ονειροπαρμένο».


Τα τραγούδια του δίσκου

1. Πικ νικ (Ν. Αντωνιάδη-Μ. Φωτιάδη)

2. Ντουγλερί και ντουγλερέα (Ζακ Ιακωβίδη-Κ. Πρετεντέρη)

3. Ο φτεροπώλης (Ν. Αντωνιάδη-Μ. Φωτιάδη)

4. Ο πλέι μπόι (Ν. Αντωνιάδη-Μ. Φωτιάδη)

5. Το ταγκό μας (Τ. Μουσαφίρη)

6. Τούμπου-τούμπου ζα (Γ. Μαρκόπουλου)

7. Μανώλα (Ν. Αντωνιάδη-Μ. Φωτιάδη)

8. Ο Τιτίλης (Τ. Μουσαφίρη)

9. Οι τρεις καμπαλέρος (Σ. Περιστέρη)

10. Τα παιχνιδάκια (Ν. Αντωνιάδη-Μ. Φωτιάδη)

11. Ονειροπαρμένος καραγκιόζης (Ν. Αντωνιάδη-Μ. Φωτιάδη)

12. Τούμπου-τούμπου ζα (Ορχήστρα)




ΘΕΜΗΣ ΑΝΔΡΕΑΔΗΣ

«Ο ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΗΣ» (MINOS MSM 263)

Τον Θέμη Ανδρεάδη τον άκουσα για πρώτη φορά σε ηλικία περίπου τριών ετών να ερμηνεύει το τραγούδι των τίτλων της αγαπημένης μου παιδικής σειράς «Μάγια η μέλισσα» και μου είχε κάνει εντύπωση η ζεστή κι ευχάριστη φωνή του τόσο από την τηλεόραση, όσο και από τον ομώνυμο δίσκο που μου είχαν αγοράσει οι γονείς μου. Μεγαλώνοντας σιγά-σιγά, ανακάλυψα ότι εκείνος είχε πει σε πρώτη εκτέλεση πασίγνωστα τραγούδια του Γιάννη Μαρκόπουλου όπως τον «Ταρζάν», «Του άντρα του πολλά βαρύ» και «Όχι δεν πρέπει», ενώ είχε συνεργαστεί με τον Γιώργο Χατζηνάσιο στη «Διαδρομή», με τον Χριστόδουλο Χάλαρη στα «Παιδικά» και με τον Μίμη Πλέσσα στο «Σταθμό μηδέν».
Ωστόσο, η ουσιαστική του καθιέρωση επετεύχθη μετά τη συνάντησή του με τον Γιάννη Λογοθέτη, πιο γνωστού ως «Λογό». Οι δυο τους έγραψαν σπουδαία ιστορία στο χώρο του σατιρικού τραγουδιού και αναμφισβήτητα άνοιξαν ένα νέο δρόμο στη δισκογραφία, στα χνάρια του οποίου βάδισε αργότερα με τεράστια επιτυχία και αποδοχή ο ένας και μοναδικός Χάρρυ Κλυνν.
Μετά λοιπόν από δύο επιτυχημένες δισκογραφικές συνεργασίες Ανδρεάδη και Λογοθέτη στην τότε "Columbia" («Γελοιογραφίες» και «Κάτι άλλο μου θυμίζει»), ο τραγουδιστής μεταπηδά στην "MINOS" και τον Δεκέμβριο του 1975 κυκλοφορεί τον πρώτο προσωπικό του δίσκο χωρίς τη συμμετοχή του «Λογό», ο οποίος είχε συμβόλαιο με το «αντίπαλο δέος». Η πρώτη πλευρά του περιλαμβάνει προπολεμικά λαϊκά και ρεμπέτικα με σκωπτικό χαρακτήρα τα οποία διάλεξε ο Κώστας Χατζηδουλής, ενώ η δεύτερη τραγούδια του ίδιου του Ανδρεάδη, του Βασίλη Δημητρίου και δύο επανεκτελέσεις κομματιών του Διονύση Σαββόπουλου.
Το όλο αποτέλεσμα είναι πολύ καλό, ωστόσο δε συνέβη το ίδιο και με το εμπορικό κι έτσι η «μεταγραφή» του Λογοθέτη κρίθηκε απαραίτητη, για έλθουν την επόμενη χρονιά οι μεγάλες επιτυχίες «Η πεθερά μου», «Η Λούλα» και το «Είμαι πολύ ωραίος» (μουσική Λυκούργου Μαρκέα) μέσα από το δίσκο «Ο Θέμης Ανδρεάδης τραγουδά Λογοθέτη».
Επιστρέφοντας στον «Πρωταθλητή», να πούμε ότι τις δεύτερες φωνές στα ρεμπέτικα της πρώτης πλευράς κάνει η Χάρις Αλεξίου την οποία ο τραγουδιστής ευχαριστεί με σημείωμά του στο οπισθόφυλλο, ενώ στον ίδιο χώρο κάνει μιαν αναφορά σ' αυτά τα παλιά τραγούδια και πώς τα ανακάλυψε. Στο εσώφυλλο υπάρχουν φωτογραφίες από το στούντιο κατά τη διάρκεια της ηχογράφησης, καθώς και σκίτσα που αφορούν τα προπολεμικά κομμάτια φτιαγμένα από τον Νίκο Μαρουλάκη.
Η παραγωγή είναι του Αχιλλέα Θεοφίλου και η ηχογράφηση έγινε στα στούντιο της "Columbia" με ηχολήπτες τον Στέλιο Γιαννακόπουλο και τον Γιώργο Κωνσταντόπουλο. Την ενορχήστρωση και τη διεύθυνση ορχήστρας επιμελήθηκε ο Τάσος Καρακατσάνης, εκτός από τα τραγούδια του Βασίλη Δημητρίου που ενορχήστρωσε και διηύθυνε ο ίδιος ο συνθέτης.
Και κάτι τελευταίο. Είμαι πολύ ικανοποιημένος που έπειτα από προσπάθεια αρκετών ετών κατάφερα να συγκεντρώσω στη δισκοθήκη μου όλες τις δουλειές του Ανδρεάδη που υπάρχουν μόνο σε βινύλιο κι αξίζει τον κόπο να τις ψάξετε (με εξαίρεση τον «Πρωταθλητή» που κυκλοφόρησε και σε CD αλλά έχει αποσυρθεί) και χάρηκα ιδιαίτερα που τον είδα στην τηλεόραση έπειτα από πολλά χρόνια στην εκπομπή της κ. Διγενή το περασμένο Σάββατο...
Τα τραγούδια του δίσκου

1. Η πλύστρα (Ρ. Εσκενάζυ)

2. Στου Λινάρδου (Π. Τούντα)

3. Το σακάκι (Στ. Κηρομύτη)

4. Το σοφεράκι (Π. Τούντα)

5. Το καλοκαίρι (Π. Τούντα)

6. Σωματική ανάγκη (Δ. Σαββόπουλου)

7. Στο δρόμο (Θ. Ανδρεάδη-Μ. Φωτιάδη)

8. Ο πολιτευτής (Δ. Σαββόπουλου)

9. Πουλάκι χάρτινο (Θ. Ανδρεάδη-Μ. Ελευθερίου)

10. Το παζάρι (Β. Δημητρίου-Μ. Ελευθερίου)

11. Ο Θωμάς (Β. Δημητρίου-Κ. Μουρσελά)

12. Των Αγίων Πάντων (Β. Δημητρίου-Μ. Ελευθερίου)




ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΙΝΟΣ:

«15 ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ» (MINOS MSM 395)

Θεωρώ τον Γιώργο Μαρίνο έναν από τους πιο ταλαντούχους ανθρώπους που γεννήθηκαν ποτέ σ' αυτόν εδώ τον τόπο σε οποιονδήποτε τομέα. Παρά το γεγονός ότι δυστυχώς δεν έτυχε ποτέ να τον απολαύσω ζωντανά, κάθε φορά που τον βλέπω στην τηλεόραση είτε σε συνέντευξη είτε σε καλλιτεχνική δραστηριότητα, κάθομαι και τον χαζεύω.
Δεν είναι μόνο το ταλέντο του που μ' έκανε φανατικό θαυμαστή του από μικρή ηλικία, αλλά η ειλικρίνεια και η αλήθεια που βγάζει όποτε μιλά και το θάρρος που έχει να λέει δημοσίως ορισμένα πράγματα που οποιοσδήποτε άλλος δε θα τολμούσε ούτε καν ν' αγγίξει. Ο νοών νοείτο...
Μετά από αυτή τη μικρή εισαγωγή, ήλθε η ώρα να αναφερθούμε στο δίσκο «15 χρόνια παράσταση» που κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 1980. Πρόκειται για μια ζωντανή ηχογράφηση του προγράμματός του στη «Μέδουσα» - την οποία σφράγισε ανεξίτηλα με την παρουσία του για 17 ολόκληρα χρόνια (1974-1991) - με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 15 ετών στο χώρο του θεάματος ως αυθύπαρκτη παρουσία.
Θα έλεγα ότι έχουμε να κάνουμε με ένα άλμπουμ - ντοκουμέντο γύρω από την καριέρα του μοναδικού κι ανεπανάληπτου σόουμαν, αφού κατά τη διάρκεια της παράστασης διηγείται την πορεία του στο θέατρο και στη μουσική μέσα από τραγούδια που έγραψαν ιστορία (και) με τη φωνή του, αλλά και από χιουμοριστικά σκετς και μιμήσεις που τον καθιέρωσαν γρήγορα στην καλλιτεχνική «οικογένεια» ως κάτι ξεχωριστό. Χαρακτηριστική είναι η ατάκα που του είχε πει στο ξεκίνημά του ο μεγάλος Γρηγόρης Μπιθικώτσης: «Εμείς όλοι οι τραγουδιστές είμαστε ...όσπρια. Άλλος φασόλια, άλλος φακές, άλλος ρεβίθια! Εσύ μέσα σε όλα αυτά είσαι μια ...μακαρονάδα»!
Εκτός από την αναδρομή στη μέχρι τότε πορεία του στο χώρο, υπάρχουν και τέσσερα καινούργια τραγούδια γραμμένα για εκείνον ειδικά για την παράσταση της συγκεκριμένης σεζόν. Από αυτά, ακούστηκαν πολύ το «Ε! και» και η «Φωτογραφία» με την Αλέκα Κανελλίδου στις δεύτερες φωνές.
Γενικότερα πάντως, ο Γιώργος Μαρίνος δεν είχε την ίδια επιτυχία στη δισκογραφία όσο στην πίστα. Μάλιστα, σε κάποιο σημείο του δίσκου σαρκάζει τούτο το γεγονός λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «έπρεπε να κάνω λιγάκι μμμ για να με προσέξουν», αναφερόμενος φυσικά στο τραγούδι της Νινής Ζαχά που είχε γίνει πασίγνωστο ένα χρόνο νωρίτερα μέσα από το άλμπουμ με τίτλο το όνομά του.
Συμπερασματικά, πρόκειται για έναν άκρως διασκεδαστικό δίσκο που παρότι δε μπορεί να οπτικοποιηθεί, δίνει τη δυνατότητα στον ακροατή να φτιάξει μόνος του τις εικόνες της παράστασης και να φανταστεί την ατμόσφαιρα που επικρατούσε μέσα στη «Μέδουσα» εκείνα τα χρόνια. Κι όλα αυτά, με τη σφραγίδα του Γιώργου Μαρίνου...
Στο εσώφυλλο του δίσκου υπάρχει ένα κολάζ από δημοσιεύματα που τον αφορούν και αποσπάσματα από συνεντεύξεις του, φωτογραφίες του, διαφημιστικά δίσκων του και σχόλια για το πρόσωπό του από τρεις μεγάλες κι αξέχαστες μορφές του πολιτισμού μας, όπως ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Νίκος Γκάτσος και ο Δημήτρης Χορν.
Η παραγωγή είναι του Σπύρου Ράλλη και η ηχογράφηση έγινε από το κινητό συνεργείο του Χ. Λίλλη με ηχολήπτη τον Γιάννη Σμυρναίο. Την ενορχήστρωση και τη διεύθυνση ορχήστρας επιμελήθηκε ο Νίκος Δανίκας, μόνιμος μαέστρος του Μαρίνου σε όλες τις δουλειές του.

Τα τραγούδια του δίσκου

1. Εισαγωγή (Ν. Δανίκα)

2. Στριπ-τιζ (Κείμενα Π. Μάτεση)

3. Γεννήθηκα στο Βοτανικό (Κείμενα Π. Μάτεση)

4. Οδός ονείρων (Μ. Χατζιδάκι)

5. Χριστινάκι (Γ. Σπανού-Β. Ρώτα)

6. Ηθοποιός (Μ. Χατζιδάκι)

7. Mother Νίκαια (Δ. Νήρα-Π. Μάτεση)

8. Το Δεσποινάκι (Μ. Χατζιδάκι-Ν. Γκάτσου)

9. Ταυτότητα (Ν. Δανίκα-Δ. Ιατρόπουλου)

10. Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών (Γ. Κριμιζάκη-Γ. Κακουλίδη)

11. Μιμήσεις (Γ. Μαρίνου)

12. Μάρκος Μπότσαρης (Γ. Μαρίνου)

13. Το ποιηματάκι του Μποστ (Μ. Μποσταντζόγλου)

14. Κάνε μου λιγάκι μμμ... (Ν. Ζαχά)

15. Η φωτογραφία (Ν. Ζαχά)

16. Τζιρκολόζα (Γ. Ξανθούλη)

17. Ε! και (Ν. Δανίκα-Τ. Καρνάτσου)

18. Τόσο ωραία (Γ. Σπανού-Λ. Παπαδόπουλου)

19. Η κυρία Ζουμπουλία (Γ. Ξανθούλη)

20. Εμένα δε μου φτάνει τόσο (Ν. Ζαχά)

21. Η κυρία Τουλουμπουκίδου (Γ. Ξανθούλη)

22. Όσα μου κατηγορούν (Ν. Δανίκα-Π. Μάτεση)



ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΑΛΔΑΡΑΣ - ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ:


«ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ» (MINOS MSM 178)

Θεωρώ ότι αυτός ο δίσκος συγκαταλέγεται μέσα στους είκοσι κορυφαίους όλων των εποχών στην ελληνική δισκογραφία και είναι μακράν ο καλύτερος του Απόστολου Καλδάρα, ανώτερος ακόμη κι από τη «Μικρά Ασία» κι ας μην είχε τις ίδιες μεγάλες πωλήσεις. Μπορεί η τελευταία να «γέννησε» μεγάλα και σπουδαία τραγούδια που θα μείνουν για πάντα στη μνήμη μας, όμως ο «Βυζαντινός εσπερινός» πιστεύω ότι είναι το κάτι άλλο τόσο από ενορχηστρωτικής, όσο και από ερμηνευτικής πλευράς.
Ο Θεσσαλός συνθέτης, πάντα πρωτοπόρος και νεωτεριστής στο ελληνικό τραγούδι, με αυτό το δίσκο ανοίγει νέους δρόμους στη μουσική του τόπου μας. Χρησιμοποιώντας τους ήχους της βυζαντινής οκταήχου, δημιουργεί δώδεκα καταπληκτικές μελωδίες που καμία δε μοιάζει με την άλλη. Βασισμένος σε παραδοσιακά όργανα όπως το σαντούρι, το λαούτο και το κλαρίνο, πετυχαίνει να «παντρέψει» στοιχεία του δημοτικού τραγουδιού με το λαϊκό και το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό.
Ο δίσκος κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 1973 με ερμηνευτές τον Γιώργο Νταλάρα και τη Χάρις Αλεξίου, όπως κι ένα χρόνο νωρίτερα στη «Μικρά Ασία». Ωστόσο, η συγκεκριμένη δουλειά ξεκίνησε με εντελώς διαφορετικό σκεπτικό. Σκοπός του Καλδάρα ήταν η δημιουργία ενός έργου με τον τίτλο «Ελληνισμός» πάνω σε στίχους του Πυθαγόρα, προορισμένο για τον Στέλιο Καζαντζίδη.
Όμως, μια παρεξήγηση συνθέτη και στιχουργού στάθηκε αφορμή να «ναυαγήσει» το σχέδιο κι επομένως κλήθηκε να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, ο οποίος εξ αρχής διαφώνησε με την περιορισμένη θεματολογία που είχε κατά νου ο Καλδάρας κι έτσι ο «Ελληνισμός» απορρίφθηκε. Τη λύση ως προς τον τίτλο έδωσε ο παραγωγός του δίσκου Αχιλλέας Θεοφίλου, «βαφτίζοντάς» τον «Βυζαντινός εσπερινός».

Σύμφωνα με δημοσίευμα εφημερίδας που περιέχεται στο βιβλίο που συνοδεύει το «Μουσικό κουτί» του Γιώργου Νταλάρα, το έργο μέσα στους πρώτους δυόμισι μήνες κυκλοφορίας του είχε πουλήσει 20.168 αντίτυπα, αριθμός κάθε άλλο παρά ευκαταφρόνητος. Ωστόσο, δεν έφτασε το «χρυσό» όριο των 50.000 χωρίς φυσικά αυτό να σημαίνει κάτι όσον αφορά την αξία του. Όσο για τις ερμηνείες των δύο τραγουδιστών τα λόγια είναι περιττά, ενώ δε μπορώ να ξεχωρίσω κάποιο από τα τραγούδια, αφού και τα δώδεκα είναι το ένα καλύτερο από το άλλο: «Εκεί που σμίγει η Δύση κι η Ανατολή», «Βάρα νταγερέ», «Για πιάσε γύφτο σφυρί κι αμόνι», «Καμπάνα του εσπερινού», «Αχ και να’ μουνα το παλικάρι», «Στην ξενιτιά» και όλα τα υπόλοιπα. Ποιο να πρωτοδιαλέξει κανείς...
Ο δίσκος ηχογραφήθηκε στα στούντιο της "Columbia" με ηχολήπτη τον Γιώργο Κωνσταντόπουλο και βοηθούς τον Μίμη Καννή και τον Γιώργο Τζάννες. Το αριστουργηματικό εξώφυλλο είναι κέντημα της Ρούλας Μάτσα πάνω σε λινάτσα, ενώ στο εσώφυλλο του άλμπουμ υπάρχουν φωτογραφίες των τεσσάρων συντελεστών και σημείωμα του συνθέτη, στο οποίο αναλύει το σκεπτικό του εν λόγω έργου του κι ευχαριστεί όσους βοήθησαν για να γίνει πραγματικότητα.
Και κάτι τελευταίο: Στον «Βυζαντινό εσπερινό» υπάρχει κι ένα καταπληκτικό ορχηστρικό κομμάτι, το «Απτάλικο». Πάνω στην ίδια μελωδία, ο Απόστολος Καλδάρας έγραψε στίχους και το τραγούδησε ο Ηλίας Κλωναρίδης το 1981 με τίτλο «Αστραφτοκοπήσαν τα μαχαίρια» μέσα από το δίσκο «Η συνάντηση» που έκανε με τον συνθέτη.


Τα τραγούδια του δίσκου

1. Εκεί που σμίγει η Δύση κι η Ανατολή (Γ. Νταλάρας)

2. Βάρα νταγερέ (Χ. Αλεξίου)

3. Για πάρε γύφτο σφυρί κι αμόνι (Γ. Νταλάρας)

4. Καμπάνα του εσπερινού (Χ. Αλεξίου)

5. Για πάρε μάνα (Γ. Νταλάρας)

6. Απτάλικο (Ορχηστρικό)

7. Αχ και να’ μουνα το παλικάρι (Γ. Νταλάρας)

8. Με βρήκε ο χάρος (Γ. Νταλάρας)

9. Στην ξενιτιά (Χ. Αλεξίου)

10. Κάπου χαράζει (Γ. Νταλάρας)

11. Τα χεράκια μου δεμένα (Χ. Αλεξίου)

12. Η Παναγιά (Γ. Νταλάρας και χορωδία)



ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ:

«ΤΑ ΩΡΑΙΑ ΤΟΥ ΤΣΙΤΣΑΝΗ» (COLUMBIA SCXG 110)

Από τις αρχές της δεκαετίας του '60 ο Βασίλης Τσιτσάνης είχε καθιερώσει τις επανεκτελέσεις παλαιότερων τραγουδιών του με τις - τότε - νέες φωνές του λαϊκού πενταγράμμου, θέλοντας με τον τρόπο αυτό να εκμεταλλευθεί τις όλο και εξελισσόμενες τεχνικές ηχογράφησης για να τα περάσει και στις νεότερες γενιές.

Στο πλαίσιο αυτό λοιπόν, κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 1973 «Τα ωραία του Τσιτσάνη», τίτλος που είχε δοθεί σε ένα καταπληκτικό σόλο του ίδιου με μπουζούκι και κιθάρα. Ο δίσκος περιλαμβάνει δώδεκα τραγούδια γραμμένα μεταξύ του 1938 και του 1951, όπως επισημαίνει ο συνθέτης σε ιδιόχειρο σημείωμα στο εσώφυλλο του άλμπουμ. Κάποια είναι πασίγνωστα και κλασικά («Ακρογιαλιές δειλινά», «Ζαΐρα», «Κάθε βράδυ λυπημένη» κ.τ.λ.), ενώ άλλα σχετικά άγνωστα μα με τη μοναδική κι ανεπανάληπτη σφραγίδα του δημιουργού τους.
Όσο για το ερμηνευτικό μέρος, ο Τσιτσάνης με τη χαρακτηριστική φωνή του τραγουδά τέσσερα τραγούδια με τη συνοδεία της πρωτοεμφανιζόμενης δισκογραφικά (και υπέροχης φωνής) Λιζέττας Νικολάου, ενώ συμμετέχουν ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης (που ήταν ο κύριος ερμηνευτής των επανεκτελέσεων του συνθέτη στις αρχές του '60), ο Σταμάτης Κόκοτας και η Αλεξάνδρα που κι αυτή ντεμπουτάρει στη δισκογραφία.
Ειδική αναφορά όμως θα πρέπει να γίνει στη Δήμητρα Γαλάνη, η οποία στο δίσκο αυτό είναι μια πραγματική αποκάλυψη, βγάζοντας από πάνω της τη στάμπα της αποκλειστικά «έντεχνης» τραγουδίστριας που τη συνόδευε στα πρώτα χρόνια της καριέρας της. Η παρθενική της απόπειρα στο λαϊκό τραγούδι είναι κάτι περισσότερο από εξαιρετική, αφού θεωρώ ότι οι ερμηνείες της στο «Ακρογιαλιές δειλινά» και στο «Όνειρο της αδελφής» είναι υποδειγματικές και ανώτερες ακόμη κι από αντίστοιχες «κλασικών» λαϊκών τραγουδιστριών. Δικαιώθηκε απολύτως λοιπόν ο Τσιτσάνης, ο οποίος της είχε ζητήσει να τραγουδήσει στο δίσκο κι όταν εκείνη αναρωτήθηκε αν θα τα καταφέρει, εκείνος της απάντησε: «Εσύ είσαι λαϊκή τραγουδίστρια και δεν το ξέρεις»!
Από πλευράς ενορχήστρωσης, ο συνθέτης επιχειρεί ένα απολύτως επιτυχημένο «φρεσκάρισμα» παλαιότερων ηχογραφήσεών του και αυτό φαίνεται πιο ξεκάθαρα στη «Ζαΐρα», η οποία «αποκτά» εισαγωγή ακριβώς δύο δεκαετίες από τότε που ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά (1953) με την ανυπέρβλητη φωνή της αξέχαστης Μαρίκας Νίνου.
Δε νομίζω ότι χρειάζεται ν' αναφερθώ σε μεμονωμένα τραγούδια του δίσκου, αφού πρόκειται για «διαμάντια» της ελληνικής μουσικής που θα τα τραγουδούν και τα παιδιά των παιδιών μας! Η παραγωγή ήταν του Γιώργου Μακράκη και η ηχογράφηση έγινε στα στούντιο της "Columbia" με ηχολήπτη τον Τάκη Φιλιππίδη.

Τα τραγούδια του δίσκου

1. Ακρογιαλιές δειλινά (Δ. Γαλάνη-Β. Τσιτσάνης)

2. Το γράμμα (Στ. Κόκοτας)

3. Αγαπώ μια παντρεμένη (Β. Τσιτσάνης-Λ. Νικολάου)

4. Πέφτεις σε λάθη (Γρ. Μπιθικώτσης)

5. Το όνειρο της αδελφής (Δ. Γαλάνη)

6. Καλαμπακιώτισσα (Β. Τσιτσάνης-Λ. Νικολάου)

7. Το ομορφόπαιδο (Στ. Κόκοτας-Β. Τσιτσάνης)

8. Απ’ τη μάνα μου διωγμένος (Γρ. Μπιθικώτσης)

9. Η μαγγιώρα (Β. Τσιτσάνης-Λ. Νικολάου)

10. Βάρκα γιαλό (Γρ. Μπιθικώτσης-Β. Τσιτσάνης-Λ. Νικολάου)

11. Ζαΐρα (Στίχοι Κώστα Βίρβου) (Στ. Κόκοτας-Β. Τσιτσάνης)

12. Κάθε βράδυ λυπημένη (Αλεξάνδρα-Β. Τσιτσάνης)


ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ - ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ:

«ΑΓΑΠΗ ΟΛΟ ΖΗΛΙΑ» (COLUMBIA 170132)

Πιστεύω ότι ο Λεωνίδας Βελής είναι ένας από τους πιο αδικημένους τραγουδιστές στη μουσική ιστορία της χώρας μας. Ενώ διαθέτει μια εξαιρετική λαϊκή φωνή με όγκο, μέταλλο, έκταση και βάθος, εδώ και πολλά χρόνια βρίσκεται εκτός πραγμάτων και ζει στο εξωτερικό, συνεχίζοντας βεβαίως να τραγουδά αλλά μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, τη στιγμή που μεσουρανούν κάποιοι άλλοι με μέτριες έως απαράδεκτες φωνές που στηρίχθηκαν στην προβολή τους από τα μέσα ενημέρωσης.
Φαίνεται ότι η εκπληκτική ομοιότητα της φωνής του με εκείνη του Στέλιου Καζαντζίδη έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην πορεία του, αφού δεν ήταν και λίγοι εκείνοι που την εποχή που έκανε τα πρώτα του βήματα τον χαρακτήριζαν «αντίγραφο» του μεγάλου κι ανεπανάληπτου τραγουδιστή και μοιραία έμπαινε θέμα σύγκρισης που φυσικά δεν ευνοούσε τον Βελή. Ωστόσο, η αξία του είναι αναμφισβήτητη και θεωρώ ότι παρότι έμοιαζε στον Καζαντζίδη, είχε το δικό του στυλ και ύφος. Δεν είναι τυχαίες οι συνεργασίες του με τον Άκη Πάνου, τον Τάκη Σούκα, τον Σταύρο Κουγιουμτζή, τον Γιάννη Μαρκόπουλο και φυσικά τον Χρήστο Νικολόπουλο, που είναι ο συνθέτης του δίσκου που εξετάζουμε.
Ο δίσκος κυκλοφόρησε τον Φεβρουάριο του 1987 με στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου, στενού συνεργάτη του συνθέτη για αρκετά χρόνια από τα μέσα της δεκαετίας του '80 και μετά. Περιλαμβάνει δώδεκα πολύ καλά λαϊκά τραγούδια, ερμηνευμένα ιδανικά από τον Λεωνίδα Βελή που στέκεται αντάξιος των δημιουργών τους. Γνωρίζοντας από πρώτο χέρι το «καζαντζιδικό» στυλ, ο Νικολόπουλος προσαρμόζει τις μελωδίες του στο αντίστοιχο του Βελή και το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό. Άλλωστε, κάτι τέτοιο φάνηκε και από τις πωλήσεις που ξεπέρασαν το «χρυσό» όριο των 50.000 αντιτύπων!
Από αυτή τη δουλειά βγήκαν δύο μεγάλες - και διαχρονικές όπως αποδεικνύεται - επιτυχίες. Το τραγούδι που έδωσε τον τίτλο στο δίσκο και βεβαίως το υπέροχο «Με το στόμα γεμάτο φιλιά» που οι περισσότεροι γνωρίζουν ως «Το βραδάκι». Θυμάμαι ότι εκείνη την εποχή όλα τα (αποκλειστικά κρατικά) ραδιόφωνα το έπαιζαν καθημερινά κι ακόμη ακούγεται, μέσα σ’ αυτό τον ορυμαγδό των «σκουπιδιών» που μας έχει κατακλύσει. Εκτός από αυτά τα δύο, υπάρχουν κι άλλα πολύ καλά τραγούδια όπως τα «Με κατηγορείς πως φταίω», «Στο καλό» και «Τα γράμματα», χωρίς να υστερούν τα υπόλοιπα.
Η παραγωγή είναι του ίδιου του Νικολόπουλου που επιμελήθηκε την ενορχήστρωση και τη διεύθυνση ορχήστρας, ενώ η ενορχήστρωση των εγχόρδων ανήκει στον Δημήτρη Παναγόπουλο. Στις δεύτερες φωνές είναι η Νάντια Καραγιάννη, ενώ στο οπισθόφυλλο υπάρχει φωτογραφία των τριών συντελεστών και σημείωμα του Λευτέρη Παπαδόπουλου.


Τα τραγούδια του δίσκου

1. Αγάπη όλο ζήλια

2. Με κατηγορείς πως φταίω

3. Στο καλό

4. Φοβάσαι να μιλήσεις καθαρά

5. Με το στόμα γεμάτο φιλιά

6. Κλαίω και τη ζητάω

7. Χωρίς σκοπό

8. Τα λόγια που μας χώρισαν (Αφιερωμένο στην Κ. Π.)

9. Στις νταλίκες (Αφιερωμένο στον μπάρμπα-Γιάννη)

10. Τα γράμματα

11. Θα το μετανιώσεις

12. Τα θλιμμένα τραγούδια



ΔΗΜΟΣ ΜΟΥΤΣΗΣ:


«ΣΥΝΟΙΚΙΣΜΟΣ Α» (OLYMPIC SBL 1088)

Ο δεύτερος κατά σειρά από τους τέσσερις πιο γνωστούς και - κατά τη γνώμη μου - ιδιαίτερα σημαντικούς δίσκους του Δήμου Μούτση στη δεκαετία του '70, καθώς είχε προηγηθεί ο «Άγιος Φεβρουάριος» (1971) κι ακολούθησαν οι «Στροφές» (1973) και η «Τετραλογία» (1975). Πιστεύω ότι αυτή η «τετράδα» είναι ότι καλύτερο έγραψε ο συνθέτης στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, χωρίς ν' αφήνω απέξω τις «Μαρτυρίες» (1974) και «Το δρομολόγιο» (1979) που ωστόσο δεν ακούστηκαν τόσο όσο οι παραπάνω.
Ο «Συνοικισμός Α» πρωτοπαρουσιάστηκε σε συναυλία στη μπουάτ "Zoom" στην Πλάκα τον Ιούλιο του 1972 με ερμηνευτές τον Αντώνη Καλογιάννη και την Πετρή Σαλπέα, η οποία συμμετείχε με τις εξαιρετικές ερμηνείες της στον «Άγιο Φεβρουάριο» ένα χρόνο νωρίτερα. Ωστόσο, ο δίσκος ηχογραφήθηκε με την αξέχαστη Βίκυ Μοσχολιού και τον Καλογιάννη και γνώρισε μεγάλη επιτυχία, αφού οι πωλήσεις του ξεπέρασαν το «χρυσό» όριο των 50.000 αντιτύπων! Μάλιστα, οι δύο τραγουδιστές με αφορμή αυτή τη δουλειά βρέθηκαν μαζί τη χειμερινή σεζόν 1972-73 στο "Zoom" με την καλλιτεχνική επιμέλεια του Μούτση και τους Αντώνη Βαρδή και Ελένη Ροδά να συμπληρώνουν το σχήμα!


Η Μοσχολιού είχε συνεργαστεί και παλαιότερα με τον συνθέτη με λαμπρά αποτελέσματα («Σ' έβλεπα στα μάτια», «Φαρμάκι τα γεράματα», «Μη κάνεις πείσματα» κ.α.), ενώ ο Καλογιάννης ήταν σχετικά άγνωστος τότε στο ευρύ κοινό, μιας κι έλειπε αρκετά χρόνια στο εξωτερικό όπου έδινε συναυλίες με τον Μίκη Θεοδωράκη στη διάρκεια της δικτατορίας και παράλληλα ερμήνευσε στη δισκογραφία κάποια έργα του σε πρώτη εκτέλεση («Νύχτα θανάτου», «Τα λαϊκά» κ.α.), τα οποία όμως κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα μετά τη μεταπολίτευση.
Ο «Συνοικισμός» περιέχει 11 εξαιρετικά τραγούδια κι ένα ορχηστρικό μοτίβο. Από αυτόν «ξεπήδησαν» μεγάλες και διαχρονικές επιτυχίες, όπως τα «Άσπρα, κόκκινα, κίτρινα, μπλε», «Έτσι ειν' η ζωή», «Στο παράθυρο αγναντεύοντας», «Ο Στέφανος», «Τράβα την κουρτίνα σου» και φυσικά «Η κορδέλα», από τα ωραιότερα κομμάτια που ερμήνευσε ποτέ η Μοσχολιού. Εξάλλου, υπάρχει και το υπέροχο «Σαν λυγαριά σε φύτεψα» που παραπέμπει στις πρώτες συνθέσεις του Μούτση στα μέσα της δεκαετίας του '60 που τις διέκρινε μία «μπελκάντο» μορφή.
Στο δίσκο συναντάμε κι ένα τραγούδι σε δεύτερη εκτέλεση. Πρόκειται για το «Κάποια νύχτα» που είχε πρωτοτραγουδήσει το 1969 ο Μανόλης Μητσιάς σε δισκάκι 45 στροφών, στην άλλη πλευρά του οποίου υπήρχε το πολύ γνωστό «Μη ρωτάς».

Τα τραγούδια του δίσκου

1. Άσπρα, κόκκινα, κίτρινα, μπλε (Γ. Λογοθέτη)- Β. Μοσχολιού

2. Σαν λυγαριά σε φύτεψα (Β. Τσιμπούλη)- Β. Μοσχολιού

3. Στο παράθυρό σου αγναντεύοντας (Γ. Μιχαηλίδη)- Α. Καλογιάννης

4. Έτσι ειν' η ζωή (Γ. Λογοθέτη)- Β. Μοσχολιού

5. Τράβα την κουρτίνα σου (Γ. Μιχαηλίδη)- Α. Καλογιάννης

6. Η κορδέλα (Γ. Λογοθέτη)- Β. Μοσχολιού

7. Ο Στέφανος (Γ. Μιχαηλίδη)- Α. Καλογιάννης

8. Μη γράφεις άλλα γράμματα (Μ. Ελευθερίου)- Β. Μοσχολιού

9. Σαν τι τραγούδι να σας πω (Β. Τσιμπούλη)- Α. Καλογιάννης

10. Ρε πατριωτάκι (Γ. Λογοθέτη)- Β. Μοσχολιού

11. Κάποια νύχτα (Ν. Γκάτσου)- Α. Καλογιάννης

12. Χορός της λεβεντιάς (Ορχηστρικό)



ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΤΖΗΝΑΣΙΟΣ - ΣΩΤΙΑ ΤΣΩΤΟΥ:

«ΑΣΠΡΟ ΜΑΥΡΟ» (MINOS MSM 213)

Δίσκος με τραγούδια που τα περισσότερα γράφτηκαν για τις ανάγκες μιας «ενότητας» της θεατρικής επιθεώρησης «Κάθε τρύπα και πετρέλαιο» με τη Ζωή Λάσκαρη και τον Βασίλη Τσιβιλίκα που ανέβηκε στο θέατρο «Μετροπόλιταν» τον Ιούνιο του 1974. Κατά τη διάρκειά της, ο Γιώργος Χατζηνάσιος σ' ένα «ένθετο» παρουσίαζε τις «Επτά μουσικές εικόνες σε άσπρο μαύρο» με ερμηνευτές τη Δήμητρα Γαλάνη, την Άννα Βίσση και άλλους, ενώ την ίδια περίοδο κυκλοφόρησε και η συγκεκριμένη δισκογραφική δουλειά. Είναι η πρώτη ολοκληρωμένη δουλειά του συνθέτη στην - τότε - MINOS, αφού τα τρία προηγούμενα άλμπουμ του είχαν εκδοθεί με την ετικέτα της - τότε - Columbia με μεγάλη επιτυχία («4.5.3», «Έχει ο Θεός» και «Διαδρομή»). Παράλληλα, είχαν γίνει πολύ γνωστά ορισμένα «σκόρπια» κομμάτια του από 45άρια που τραγούδησαν η Μαρινέλλα, ο Τόλης Βοσκόπουλος κ.α.
Το κύριο ερμηνευτικό βάρος του δίσκου σηκώνει ο Γιάννης Πάριος, ο μοναδικός από τους υπόλοιπους τραγουδιστές που συμμετέχουν ο οποίος είχε συνεργαστεί στο παρελθόν με τον Χατζηνάσιο («Τι θέλεις να κάνω», «Επιτέλους», «Τα παραπονάκια σου» κ.ά.) κι έμελλε να το κάνει και 17 χρόνια αργότερα με την «Επίθεση αγάπης». Στον ίδιο ανήκει και το πιο γνωστό τραγούδι του άλμπουμ, το πανέμορφο «Όλα μας τα πλούτη» που εξακολουθεί να υπάρχει και σήμερα στα προγράμματα που κατά καιρούς παρουσιάζει ο συνθέτης, ενώ ακούστηκε αρκετά και το ομαδικό «Κι όμως κι όμως».
Από εκεί και πέρα, συναντάμε την πρώτη «σόλο» ηχογράφηση της Άννας Βίσση που ερμηνεύει εξαιρετικά «Το παλικάρι», την πρώτη και τελευταία συνεργασία της Χαρούλας Αλεξίου με τον Χατζηνάσιο στο επίσης γνωστό «Τι ταλαιπωρία», καθώς και τις πρώτες δισκογραφικές απόπειρες του Δημήτρη Κοντολάζου, ο οποίος λίγους μήνες νωρίτερα είχε πάρει το πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης με τον περίφημο «Μπαρμπαλιά». Επίσης, συμμετέχει ο Κώστας Σμοκοβίτης που είχε γίνει γνωστός τραγουδώντας Μάνο Λοΐζο στο δίσκο «Καλημέρα ήλιε» με το ομώνυμο τραγούδι και το εξαιρετικό «Δώδεκα παιδιά» στις αρχές του 1974. Άλλη μια πολύ ωραία στιγμή του δίσκου είναι η «Αριζόνα» ερμηνευμένη από χορωδία.
Η παραγωγή είναι του Αχιλλέα Θεοφίλου και η ηχογράφηση έγινε στα στούντιο της "Columbia" με ηχολήπτη τον Γιώργο Κωνσταντόπουλο και βοηθό τον Μίμη Καννή. Στο οπισθόφυλλο υπάρχουν μικρά φωτογραφικά πορτραίτα των συντελεστών (αγνώριστοι οι περισσότεροι για τους νεότερους!), ενώ ανοίγοντας το εσώφυλλο βλέπουμε μια σκακιέρα με τα μαύρα και άσπρα πιόνια στη θέση τους για το ξεκίνημα μιας παρτίδας...
Και για το τέλος, ένα σύντομο περιστατικό. Την άνοιξη του 1994, ο Γιάννης Πάριος τραγουδούσε σε νυχτερινό κέντρο της Θεσσαλονίκης και μετά το τέλος του προγράμματος είχα πάει στο καμαρίνι του για αυτόγραφο. Την ώρα που υπέγραφε, μουρμούρισα την πρώτη φράση από «Το παράπονό μου». Σήκωσε τα μάτια, με κοίταξε γεμάτος απορία και με ρώτησε: «Πού το θυμήθηκες τώρα αυτό;». Του εξήγησα βεβαίως ότι στη δισκοθήκη μου βρίσκονται όλα τα τραγούδια του τουλάχιστον στις 33 στροφές και τα γνωρίζω λέξη προς λέξη! Έκτοτε ανακάλυψα και κάμποσα 45άρια με ανέκδοτα κομμάτια του, αν και φοβάμαι ότι ίσως μου λείπουν ακόμη κάποια...!



Τα τραγούδια του δίσκου

1. Όλα μας τα πλούτη (Γ. Πάριος και χορωδία)

2. Ο Κοσμάς κι ο κόσμος (Κ. Σμοκοβίτης και χορωδία)

3. Το παράπονό μου (Γ. Πάριος και χορωδία)

4. Τι ταλαιπωρία (Χ. Αλεξίου)

5. Καλωσόρισα κι αντίο (Δ. Κοντολάζος)

6. Αριζόνα (Χορωδία)

7. Ο βασιλιάς (Γ. Πάριος)

8. Δε σε θέλω κυρά (Κ. Σμοκοβίτης)

9. Άσπρο-μαύρο (Γ. Πάριος)

10. Το παλικάρι (Α. Βίσση και χορωδία)

11. Εγώ πεθαίνω Θοδωρή (Δ. Κοντολάζος)

12. Κι όμως κι όμως (Όλοι οι τραγουδιστές)



ΗΛΙΑΣ ΑΝΔΡΙΟΠΟΥΛΟΣ - ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ:

«ΚΥΚΛΟΣ ΣΕΦΕΡΗ» (COLUMBIA 70801)

Η πρώτη δισκογραφική εργασία ενός συνθέτη που έδωσε το δικό του ξεχωριστό στίγμα στην ελληνική μουσική, δημιουργώντας πολύ σημαντικά και διαχρονικά έργα. Ο «Κύκλος Σεφέρη» εντάσσεται μέσα στο γενικότερο πλαίσιο της μελοποιημένης ποίησης που κυριάρχησε στα πρώτα χρόνια μετά τη μεταπολίτευση και κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 1976 με ερμηνευτές τον Νίκο Ξυλούρη και την Άλκηστη Πρωτοψάλτη, η οποία ένα χρόνο μετά την παρθενική της παρουσία στη δισκογραφία με την «Τετραλογία» του Δήμου Μούτση επιλέγεται και πάλι για μια δουλειά βασισμένη σε μεταφορά ποιημάτων στο βινύλιο.
Η πρώτη παρουσίαση του έργου επρόκειτο να γίνει στο θέατρο «Ρεξ», ωστόσο κάτι τέτοιο απαγορεύτηκε κι έτσι η εκδήλωση έλαβε χώρα σε αμφιθέατρο του Πολυτεχνείου με την ευκαιρία του εορτασμού της επετείου της 17ης Νοεμβρίου, παρουσία χιλιάδων φοιτητών και απλού κόσμου με τους ίδιους τραγουδιστές. Ο Ανδριόπουλος δούλεψε πάνω στην ποίηση του Σεφέρη για περίπου δύο χρόνια κατά τη διάρκεια της δικτατορίας και το αποτέλεσμα είναι πραγματικά εξαιρετικό.


Ο δίσκος πήγε αρκετά καλά κι ακούστηκαν αρκετά τραγούδια, όπως η «Σαντορίνη», το «Όνειρο» και η «Συκομουριά». Εξάλλου, συναντάμε άλλη μία μουσική εκδοχή του «Κι αν ο αγέρας φυσά» η οποία όμως κατά τη γνώμη μου δεν είναι ανώτερη από εκείνη που είχε παρουσιάσει ο Μούτσης στην «Τετραλογία» το 1975.
Ο «Κύκλος Σεφέρη» είναι πολύ σπάνιος τα τελευταία χρόνια και δύσκολα τον βρίσκει κάποιος σε οποιονδήποτε φορέα ήχου. Είναι κρίμα που έχει αποσυρθεί, γιατί θεωρώ ότι θα έπρεπε να εξακολουθεί να αποτελεί μια πρώτης τάξεως μουσική πρόταση τόσο για το παλαιότερο, όσο και για το νεώτερο κοινό που έχει εθιστεί στα «σκουπίδια» των ραδιοφώνων και της τηλεόρασης.
Η παραγωγή του δίσκου ανήκει στον Τοξότη και η ηχογράφηση έγινε στα στούντιο της "Columbia" με ηχολήπτη τον Γιώργο Κωνσταντόπουλο.


Τα τραγούδια του δίσκου

1. Εμείς που ξεκινήσαμε (Ν. Ξυλούρης)

2. Επιτύμβιο (Α. Πρωτοψάλτη)

3. Τρία κόκκινα περιστέρια (Ν. Ξυλούρης)

4. Σαντορίνη (Α. Πρωτοψάλτη)

5. Κι αν ο αγέρας φυσά (Ν. Ξυλούρης)

6. Αγιανάπα Β' (Συκομουριά)-Ν. Ξυλούρης

7. Το αίμα σου πάγωνε (Α. Πρωτοψάλτη)

8. Τρεις βράχοι (Απαγγέλει ο Αλμπέρτο Εσκενάζυ)

9. Εδώ αράξαμε το καράβι (Ν. Ξυλούρης)

10. Όνειρο (Α. Πρωτοψάλτη και χορωδία)

11. Εδώ τελειώνουν τα έργα της θάλασσας (Ν. Ξυλούρης και χορωδία)



ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΜΠΙΘΙΚΩΤΣΗΣ - ΚΩΣΤΑΣ ΒΙΡΒΟΣ:


«ΟΥΡΑΝΙΟ ΤΟΞΟ» (COLUMBIA SCXG 91)

Ο δεύτερος από τους οκτώ συνολικά μεγάλους δίσκους που έκανε ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης με στίχους του Κώστα Βίρβου στη δεκαετία του '70, μια συνεργασία που ουσιαστικά ολοκληρώθηκε το 1980 με τη «Μεγαλοπρέπεια». Οι δύο δημιουργοί είχαν κάνει μεγάλη επιτυχία το 1971 με το «Α-Ω», στο οποίο υπήρχαν σπουδαία τραγούδια όπως το ομώνυμο, το «Φέρε μια καλή», «Το θύμα ο Νικόλας», η «Σάντα Μαρία» και άλλα. Άλλωστε, η καλή «χημεία» τους είχε φανεί κι ένα δυο-χρόνια νωρίτερα με τα πασίγνωστα και διαχρονικά «Ο κυρ Θάνος» και «Στου Μπελαμή το ουζερί».
Επομένως, ακολούθησαν την ίδια «συνταγή» και προς το τέλος του 1972 που κυκλοφόρησε το «Ουράνιο τόξο», μόνο που σε κανέναν από τους δύο δίσκους δεν υπήρχε το όνομα του Βίρβου, αλλά οι στίχοι χρεώνονταν στον Μπιθικώτση. Ο λόγος είναι ότι ο στιχουργός είχε αποκλειστικό συμβόλαιο συνεργασίας με τη MINOS κι έτσι δεν επιτρεπόταν να γράψει για άλλες εταιρείες! Από το 1973 όμως και μετά με το «Πράσινο φως», η τάξη αποκαταστάθηκε...
Έχω τη γνώμη πως ο δίσκος που παρουσιάζουμε σήμερα είναι ο καλύτερος από τους οκτώ που έκαναν μαζί οι δυο τους. Περιλαμβάνει πολύ καλά έως εξαιρετικά τραγούδια, με μελωδίες γεμάτες έμπνευση από την πλευρά του «σερ» του ελληνικού τραγουδιού που «ντύνουν» ιδανικά τους στίχους του Κώστα Βίρβου. Τα περισσότερα είναι γραμμένα στο ρυθμό του ζεϊμπέκικου, ενώ υπάρχει κι ένα ...καλαματιανό! Πρόκειται για το υπέροχο «Όσα έρθουν κι όσα πάνε» που θεωρώ ότι μαζί με το ομότιτλο του δίσκου, το «Μια βαθιά υπόκλιση» και το «Ο μπατίρης ο Λουκάς» είναι οι καλύτερες στιγμές του άλμπουμ. Άλλωστε, ακούστηκαν πολύ την περίοδο που κυκλοφόρησαν. Από εκεί και πέρα, ξεχωρίζουν τα «Ο Φριτς, ο Μπρούνο κι ο Κωστής» και «Δυο αγάπες», χωρίς να υστερούν τα υπόλοιπα.
Δεύτερες φωνές κάνει η - πολύ νέα τότε - Αφροδίτη Μάνου (Αγλαΐα Δημητριάδου το πραγματικό της ονοματεπώνυμο) που είχε γίνει γνωστή ένα χρόνο νωρίτερα τραγουδώντας μαζί με τον Γιάννη Φέρτη το πασίγνωστο «Σαν με κοιτάς» και το «Ένα καλοκαίρι» σε μουσική του Γιάννη Σπανού για την περίφημη κινηματογραφική ταινία «Εκείνο το καλοκαίρι».
Στο εσώφυλλο του δίσκου υπάρχουν δύο φωτογραφικά πορτραίτα του Γρηγόρη Μπιθικώτση, το ένα εκ των οποίων χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον τα επόμενα χρόνια σε εξώφυλλα ή εσώφυλλα τόσο σε προσωπικές συλλογές τραγουδιών, όσο και σε «ομαδικές» που συμμετείχε ο μεγάλος κι αξέχαστος τραγουδιστής. Πρόκειται για την «κλασική» φωτογραφία με το τσιγάρο στο χέρι...!

Τα τραγούδια του δίσκου

1. Ουράνιο τόξο

2. Κατεβασμένα τα ρολά

3. Κοσμοπολίτισσα

4. Ο τζέντλεμαν

5. Στο νάιτ κλαμπ

6. Ο Φριτς, ο Μπρούνο κι ο Κωστής

7. Μια βαθιά υπόκλιση

8. Ο μπατίρης ο Λουκάς

9. Δυο αγάπες

10. Όσα έρθουν κι όσα πάνε (Ο καπετάν Φλωριάς)

11. Ο Γιάννης ο μπεκρής

12. Με κατηγόρησαν

ΣΤΡΑΤΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ:

«ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΔΑΝΕΙΚΑ» (MINOS MSM 411)

Αν το «Υποκρίνεσαι» ήταν ο δίσκος που επανέφερε δυναμικά στο προσκήνιο τον Στράτο Διονυσίου, το «Όλα είναι δανεικά» ήταν εκείνος που τον καθιέρωσε οριστικά και αμετάκλητα ως τον κορυφαίο λαϊκό τραγουδιστή της δεκαετίας του '80! Όχι φυσικά ότι δεν είχε διαγράψει μέχρι τότε μία λαμπρή πορεία στο χώρο, αλλά η περίοδος 1980-1990 ήταν η καλύτερη και πιο παραγωγική στην καριέρα του.
Ο δίσκος αυτός κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 1981 και σάρωσε στην αγορά, αφού πούλησε περισσότερα από 100.000 αντίτυπα. Απολύτως δικαιολογημένα κατά τη γνώμη μου, αφού περιλαμβάνει ορισμένα πολύ καλά τραγούδια που ακούστηκαν τόσο εκείνη την εποχή, όσο και στα κατοπινά χρόνια. Πάνω απ’ όλα όμως, υπάρχει το «Τα πήρες όλα» που το θεωρώ ως το κορυφαίο που ερμήνευσε ο αξέχαστος Στράτος στην καριέρα του, αλλά και το καλύτερο που έγραψε ο Θανάσης Πολυκανδριώτης. Πολύ μεγάλο τραγούδι, το οποίο με συγκινεί κάθε φορά που το ακούω.
Έχει ενδιαφέρον να παραθέσουμε την ιστορία αυτού του κομματιού: Ο Γιάννης Πάριος έγραψε τους στίχους στο αεροπλάνο Αθήνα - Νέα Υόρκη και γυρνώντας τους έδωσε στον Πολυκανδριώτη, ο οποίος το μελοποίησε με αρκετή δυσκολία. Και τούτο γιατί εκείνη την εποχή είχε σοβαρό πρόβλημα με το χέρι του και δε μπορούσε να παίξει μπουζούκι, αλλά όπως είπε αργότερα ο ίδιος, το συγκεκριμένο τραγούδι τον κράτησε ζωντανό!

Στο πρώτο άκουσμα όμως, δεν άρεσε στον Διονυσίου: «Άφησέ τα αυτά και γράψε μου κανένα ζεϊμπέκικο», είπε χαρακτηριστικά στον συνθέτη. Με τα πολλά, μπήκε στο στούντιο αλλά δεν το έλεγε σωστά. Τότε, επενέβη ο Γιάννης Πάριος: «Στράτο, το τραγούδι λέγεται αλλιώς». «Πώς δηλαδή, ρε πιτσιρικά; Μπες και πες το εσύ» του απάντησε εκείνος. Πράγματι έτσι έγινε και μόλις τελείωσε, ο Διονυσίου ζήτησε την κασέτα και είπε ότι θα πάει μια βόλτα μέχρι τη Θεσσαλονίκη με το αυτοκίνητο, κατά τη διάρκεια της οποίας άκουγε διαρκώς το τραγούδι. Την επόμενη ημέρα, στάθηκε πίσω από το μικρόφωνο και το είπε όπως το ακούμε στο δίσκο: Καταπληκτικά και μοναδικά, με τη Λίτσα Διαμάντη στις δεύτερες φωνές...!
Η άλλη μεγάλη επιτυχία του δίσκου είναι το επίσης διαχρονικό «Και λέγε-λέγε», πάλι με την υπογραφή των Πολυκανδριώτη και Πάριου που είχαν ήδη μια πετυχημένη συνεργασία με τον Στράτο τα προηγούμενα χρόνια, με τραγούδια όπως «Βραδιάζει», «Μινόρε παράπονο», «Γιατί Θεέ μου η ζωή», «Τα μάζεψα τα πράγματα» κ.α.
Κατά τα άλλα, πολύ καλές στιγμές του δίσκου είναι και τα «Όλα είναι δανεικά», «Γυναίκα της καταστροφής», «Να 'σουνα εκείνη» και «Συγκρατήσου».
Παραγωγός του άλμπουμ ήταν ο Σπύρος Ράλλης και η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο Polysound με ηχολήπτη τον Γαβριήλ Παντζή και βοηθό τον Δημήτρη Καραβάκη. Στις δεύτερες φωνές (όπως και στο «Υποκρίνεσαι» τον προηγούμενο χρόνο) η Χάρις Αλεξίου, ενώ την ενορχήστρωση και τη διεύθυνση ορχήστρας επιμελήθηκε ο Νέστορας Δάνας, με εξαίρεση τα τραγούδια των Τάκη Σούκα και Νίκου Ιγνατιάδη που επιμελήθηκαν οι ίδιοι οι συνθέτες.


Τα τραγούδια του δίσκου

1. Και λέγε - λέγε (Θ. Πολυκανδριώτη-Γ. Πάριου)

2. Τα πήρες όλα (Θ. Πολυκανδριώτη-Γ. Πάριου)

3. Γυναίκα της καταστροφής (Τ. Σούκα-Κ. Κοφινιώτη)

4. Να 'σουνα εκείνη (Θ. Καμπουρίδη-Κ. Λιβανού)

5. Συγκρατήσου (Αλ. Χρυσοβέργη-Σπ. Γιατρά)

6. Αγάπη σου ζητώ (Τ. Σούκα-Χ. Δρίγκου)

7. Όλα είναι δανεικά (Αλ. Χρυσοβέργη-Σπ. Γιατρά)

8. Του φιλιού το αλφαβητάρι (Τ. Σούκα-Α. Αξιώτη)

9. Σημάδια μου αφήνεις (Αλ. Χρυσοβέργη-Σπ. Γιατρά)

10. Με ξεγέλασες (Τ. Σούκα-Ν. Λουκά)

11. Μόνος έμαθα (Ν. Ιγνατιάδη)

12. Μη διστάζεις καρδιά μου (Γ. Παλαιολόγου-Α. Σπυρόπουλου)

ΤΑΚΗΣ ΣΟΥΚΑΣ / ΕΛΕΝΗ ΒΙΤΑΛΗ:

«ΒΑΡΑ ΜΟΥ ΤΟ ΝΤΕΦΙ» (MINOS MSM 473)

Ο πρώτος προσωπικός δίσκος της Ελένης Βιτάλη στην τότε MINOS κι ένας από τους καλύτερους λαϊκούς της δεκαετίας του '80. Είναι περιττό βεβαίως να αναφέρω ότι η Βιτάλη είναι μια από τις σπουδαιότερες φωνές στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού, αλλά γνώμη μου είναι ότι της πάει περισσότερο το λαϊκό και δημοτικό, χωρίς αυτό φυσικά να σημαίνει ότι δεν έχει πει καταπληκτικά και μπαλάντες (λ.χ. «Ξαφνικός έρωτας»).
Το συγκεκριμένο άλμπουμ κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 1983 και γνώρισε μεγάλη επιτυχία στην εποχή του, βγάζοντας τραγούδια που έμειναν διαχρονικά στην καριέρα της ερμηνεύτριας όπως το ομότιτλο και το υπέροχο ζεϊμπέκικο «Ανοίχτε τα τρελάδικα». Ωστόσο, κατά την άποψή μου η καλύτερη στιγμή του δίσκου είναι το εναρκτήριο κομμάτι «Ποιο δρόμο να πάρω», με μια Βιτάλη να δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας σ' ένα τραγούδι με ανατολίτικα στοιχεία. Ακούστε τα γυρίσματα και το λυγμό στη φωνή της και θα καταλάβετε τι σημαίνει «φωνή»...!
Άλλες εξαιρετικές στιγμές του άλμπουμ είναι τα «Ζήτω η ζωή», «Χάσαμε την επαφή μας», «Βροχή τα παράπονα» και «Ίδιος ο δρόμος», στο οποίο συμμετέχει τραγουδώντας και ο ίδιος ο Σούκας, ίσως για πρώτη και τελευταία φορά στη ζωή του.
Στο οπισθόφυλλο υπάρχουν φωτογραφίες συνθέτη και τραγουδίστριας, καθώς και ιδιόχειρο σημείωμα της Βιτάλη αφιερωμένο στον Τάκη Σούκα που περιγράφει αναμνήσεις από την εποχή που ο πατέρας της Τάκης Λαβίδας έπαιζε σαντούρι σε διάφορα γλέντια.
Παραγωγός ήταν ο Ηλίας Μπενέτος και η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο Action με ηχολήπτη τον Γιάννη Σκιαδά και στο στούντιο Polysound με ηχολήπτη τον Γιάννη Σμυρναίο.

Τα τραγούδια του δίσκου

1. Ποιο δρόμο να πάρω (Ηρ. Παπασιδέρη)

2. Ζήτω η ζωή (Α. Αξιώτη)

3. Στη ζωή μου στράτα-στράτα (Ν. Λουκά)

4. Πάρε με στην αγκαλιά σου (Α. Αξιώτη)

5. Ανοίχτε τα τρελάδικα (Β. Παπαδόπουλου)

6. Χάσαμε την επαφή μας (Γ. Μίτσιγκα)

7. Άδειο το σπίτι (Ν. Λουκά)

8. Βάρα μου το ντέφι (Ν. Λουκά)

9. Όσα μου είπαν σ' αγαπώ (Β. Παπαδόπουλου)

10. Δε λαδώνεται ο χάρος (Β. Παπαδόπουλου)

11. Βροχή τα παράπονα (Γ. Μίτσιγκα)

12. Μάτια μου μαλαματένια (Ν. Λουκά)

13. Της καρδιάς μου το βοτάνι (Α. Αξιώτη)

14. Ίδιος ο δρόμος (Ν. Λουκά)


ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΤΑΛΑΡΑΣ:


«ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΜΟΥ» (MINOS MSM 461-462)

Η σημερινή στήλη είναι αφιερωμένη σε δίσκους με ζωντανές ηχογραφήσεις, ξεκινώντας με τον εμπορικά πιο επιτυχημένο όλων των εποχών. Είναι η πρώτη από μια μακρά σειρά live κυκλοφοριών του Γιώργου Νταλάρα που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, αλλά αυτό που έγινε στα δισκοπωλεία τον Φεβρουάριο του 1983 που βγήκε το συγκεκριμένο διπλό άλμπουμ είναι δύσκολο να περιγραφεί με λόγια.
Οι πωλήσεις έφτασαν στον ιλιγγιώδη αριθμό των ...700.000 αντιτύπων (!) κι αν υπολογίσουμε το γεγονός ότι ο δίσκος συνεχίζει να πουλάει έως και τις μέρες μας, δε μπορώ ούτε να φανταστώ σε ποιο επίπεδο βρίσκονται. Νομίζω ότι είναι αν όχι η καλύτερη, μία από τις δυο - τρεις καλύτερες ζωντανές ηχογραφήσεις του Νταλάρα και η μοναδική στην οποία παρουσιάζεται ένα μεγάλο κομμάτι των πρώτων 15 ετών της καριέρας του. Στα live που κυκλοφόρησε έκτοτε συμπεριέλαβε βεβαίως κάποια τραγούδια - σταθμούς από το προσωπικό του ρεπερτόριο, αλλά όσο περνούσαν τα χρόνια ανοιγόταν και σε άλλους δημιουργούς και είδη, χώρια οι συναυλίες - αφιερώματα σε συγκεκριμένους συνθέτες που βγήκαν σε δίσκους.
Στα «Τραγούδια μου» αποτυπώνεται κυρίως αυτό που αντιπροσώπευε ο σπουδαίος καλλιτέχνης ως αυθύπαρκτη προσωπικότητα στο χώρο, από τη στιγμή που ξεκίνησε ως το 1983. Ρεμπέτικα και παλιά λαϊκά στον πρώτο δίσκο, έντεχνα στον δεύτερο τα οποία ο ίδιος σημάδεψε ανεξίτηλα με τη φωνή του στη δεκαετία του '70. Ήταν η περίοδος που ο Νταλάρας είχε φύγει πλέον από τις μπουάτ και ανέβαζε προγράμματα σε μουσικά θέατρα όπως ο «Ορφέας», όπου έγινε και η συγκεκριμένη ηχογράφηση στις δύο τελευταίες παραστάσεις στις 22 και 23 Ιανουαρίου 1983.
Οι εμφανίσεις τους στον εν λόγω χώρο δεν ήταν πολλές, όμως δημιούργησαν ιδιαίτερη αίσθηση και σε συνδυασμό με τις εκκλήσεις για ένα «ζωντανό» δίσκο από διάφορους φίλους του που έρχονταν από την άλλη άκρη της Ελλάδας για να τον δουν (όπως επισημαίνει ο ίδιος σε σημείωμά του στο οπισθόφυλλο), τον οδήγησε στο να πάρει την απόφαση.
Στον πρώτο δίσκο ερμηνεύει δύο τραγούδια και η ανερχόμενη τότε Κατερίνα Στανίση, η οποία είχε γίνει γνωστή μέσα σε μια νύχτα με το περίφημο «Μυστικέ μου έρωτα» του Τάκη Μουσαφίρη. Επίσης, στο πρόγραμμα συμμετείχαν και η Ελένη Δήμου με τον Μιχάλη Δημητριάδη, όχι όμως και στο διπλό άλμπουμ που κυκλοφόρησε.
Η ηχογράφηση μπορεί να μην έγινε με τα μέσα που γίνονται οι σημερινές και ν' ακούγεται κάπως «πρωτόγονη» σε σχέση με τις αντίστοιχες που σωρηδόν βγαίνουν στις μέρες μας, ωστόσο αποτυπώνει ανάγλυφα το κλίμα κεφιού και διασκέδασης που υπήρχε στον «Ορφέα». Είναι πραγματικά μοναδικό ν' ακούς τους διαλόγους του Νταλάρα με τους θεατές, να τους ρωτά «Τι έχω ξεχάσει» κι εκείνοι να φωνάζουν και να ζητούν άλλος τη «Φαντασία», άλλος το «Μ' έκοψαν με χώρισαν στα δυο», άλλος το «Εκεί που σμίγει η Δύση και η Ανατολή» και οι περισσότεροι «Το δέντρο», από τα οποία όμως στο δίσκο υπάρχει μόνον η «Φαντασία».
Εξαιρετική στιγμή είναι οι «κόντρες σόλο» που κάνουν στο «Φύγε κι άσε με» ο Λευτέρης Ζέρβας με το βιολί και ο Μάκης Μπέκος με το κλαρίνο. Ένα καταπληκτικό πεντάλεπτο με τους δυο να παίζουν φοβερά πράγματα και ν' αναγκάζουν τον Νταλάρα να λέει από μικροφώνου «Αυτό κυρίες και κύριοι είναι ένα δείγμα απ' την ελληνική τζαζ»!
Επίσης, υπάρχουν δύο τραγούδια από την κατηγορία «Τα χασικλίδικα» για τα οποία σημειώνει ο ερμηνευτής στο εσώφυλλο ότι είχαν πάρει ήδη το δρόμο για το στούντιο, ωστόσο αυτός ο δίσκος δεν έγινε ποτέ. Ακόμη, συναντάμε την πρώτη παρουσίαση του «Τραγουδιστή» του Χρήστου Νικολόπουλου και της Μάρως Μπιζάνη με το οποίο κλείνει το πρόγραμμα και λίγους μήνες αργότερα κυκλοφόρησε η ομότιτλη δισκογραφική δουλειά, σημειώνοντας εξίσου μεγάλες πωλήσεις.
Στο εσώφυλλο πέρα από το σημείωμα του Νταλάρα, υπάρχει ένα μίνι άλμπουμ φωτογραφιών από τις ως τότε συνεργασίες του με σπουδαίες φυσιογνωμίες του ελληνικού τραγουδιού, καθώς και από το πρόγραμμα του «Ορφέα» με τους συνεργάτες του.
Η παραγωγή είναι του ίδιου με τη συνεργασία της μετέπειτα συζύγου του Άννας Ραγκούση και η ηχογράφηση έγινε από το κινητό στούντιο ηχογραφήσεων του Τάσου Κυριαζή. Ηχολήπτες ήταν οι Γιάννης Σιγλέτος και Βασίλης Γεωργόπουλος (που έκανε και το remixing) με βοηθό τον Βαγγέλη Κουλούρη. Τη διεύθυνση της ορχήστρας επιμελήθηκε ο Τάσος Καρακατσάνης

Τα τραγούδια του δίσκου

1. Θέλω να τα πω (Άκη Πάνου)

2. Χαροκόπου 1942-1953 (Άκη Πάνου)

3. Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι (Απ. Καλδάρα)

4. Πέντε χρόνια δικασμένος (Β. Παπάζογλου)

5. Ο ξεμάγκας (Β. Παπάζογλου)

6. Άλλα μου λεν τα μάτια σου (Θ. Δερβενιώτη-Κ. Μάνεση)

7. Χαϊδάρι (Μ. και Στ. Βαμβακάρη)

8. Το γράμμα (Γ. Ζαμπέτα-Γ. Μητσάκη)

9. Αναστενάζω βγαίνει φωτιά (Στ. Καζαντζίδη-Στ. Βαρτάνη)

10. Τώρα κλαις (Απ. Καλδάρα)

11. Καρδιά πληγωμένη (Γ. Λαύκα)

12. Φύγε κι άσε με (Π. Γαβαλά-Β. Καρατζή-Α. Κουλούρη)

13. Οι κυβερνήσεις πέφτουνε μα η αγάπη μένει (Χρ. Νικολόπουλου-Μ. Ρασούλη)

14. Ήλιε μου σε παρακαλώ (Μ. Λοϊζου-Λ. Παπαδόπουλου)

15. Μη μου θυμώνεις μάτια μου (Στ. Κουγιουμτζή)

16. Αχ χελιδόνι μου (Μ. Λοϊζου-Λ. Παπαδόπουλου)

17. Του κάτω κόσμου τα πουλιά (Στ. Κουγιουμτζή-Μ. Ελευθερίου)

18. Ήταν πέντε ήταν έξι (Στ. Κουγιουμτζή)

19. Όλα καλά (Στ. Κουγιουμτζή)

20. Η φαντασία (Απ. Καλδάρα)

21. Αχ ο μπαγλαμάς (Απ. Καλδάρα-Λ. Παπαδόπουλου)

22. Μες στου Βοσπόρου τα στενά (Απ. Καλδάρα-Πυθαγόρα)

23. Γιορτή ζεϊμπέκηδων (Απ. Καλδάρα-Πυθαγόρα)

24. Στην αλάνα (Γ. Σπανού-Λ. Παπαδόπουλου)

25. Αγάπη (Μ. Θεοδωράκη-Κ. Τριπολίτη)

26. Ξημερώνει (Μ. Θεοδωράκη-Κ. Τριπολίτη)

27. Πρώτη του Δεκέμβρη (Γ. Σπανού-Λ. Παπαδόπουλου)

28. Πάγωσε η τσιμινιέρα (Μ. Λοϊζου-Φ. Λάδη)

29. Παραπονεμένα λόγια (Γ. Μαρκόπουλου-Μ. Ελευθερίου)

30. Ο τραγουδιστής (Χρ. Νικολόπουλου-Μ. Μπιζάνη)


ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ:

«Η ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΟ ΦΑΛΗΡΟ» (MINOS MSM 575-576)

Πρόκειται για ένα διπλό δίσκο που κυκλοφόρησε το Μάιο του 1985 και περιλαμβάνει ένα μεγάλο μέρος της συναυλίας του Βασίλη Παπακωνσταντίνου στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας στις 6 Απριλίου εκείνης της χρονιάς, με αφορμή τη συμπλήρωση των δέκα χρόνων του στη δισκογραφία. Έχοντας ήδη διαμορφώσει το προφίλ του ροκ τραγουδιστή κι αποκτήσει μεγάλο έρεισμα στη νεολαία, ο Παπακωνσταντίνου παρουσιάζει στο Φάληρο ένα κομμάτι της μέχρι τότε καριέρας του που χωρίζεται σε τρεις ενότητες: Στη συνεργασία του με τον Μάνο Λοΐζο (λέει και τραγούδια του που πρωτοερμήνευσαν άλλοι), στο «Σταυρό του Νότου» του Θάνου Μικρούτσικου σε ποίηση Νίκου Καββαδία και στους δύο - πρόσφατους τότε και άκρως επιτυχημένους - δίσκους του «Φοβάμαι» και «Διαίρεση».
Η αλήθεια είναι ότι σε ορισμένα σημεία το πρόγραμμα κουράζει, με την έννοια ότι κάποια τραγούδια «τραβιούνται» και κρατάνε αρκετή ώρα με τα διάφορα σόλο ηλεκτρικής κιθάρας, ντραμς και συνθεσάιζερς. Για παράδειγμα, ο «Κουρσάρος» διαρκεί οκτώ λεπτά και ο «Γουίλι» ...14 λεπτά και 27 δευτερόλεπτα (εκεί γίνεται η αποφώνηση)! Ωστόσο, ο ακροατής εισπράττει στο ακέραιο την ατμόσφαιρα που επικρατούσε εκείνη τη βραδιά στο ΣΕΦ κι οφείλω να πω ότι η ποιότητα της ηχογράφησης είναι εξαιρετική για τα δεδομένα και τις ηχητικές δυνατότητες της εποχής.
Να σημειώσουμε ότι το μοναδικό τραγούδι που δεν ηχογραφήθηκε στη συναυλία του Φαλήρου είναι «Ο στρατιώτης», που περιέχεται στο δίσκο όπως το τραγούδησε ο Παπακωνσταντίνου στη Θεσσαλονίκη το Μάρτιο του 1985.
Παραγωγός ήταν ο Αχιλλέας Θεοφίλου, ενώ η ηχογράφηση έγινε από το στούντιο "Mastersound" με ηχολήπτη τον Βαγγέλη Κουλούρη Η τεχνική επεξεργασία και το remixing ήταν του Βασίλη Γεωργόπουλου.
Τα τραγούδια του δίσκου

1. Εισαγωγή - Ο κουρσάρος (Λ. Παπαδόπουλου-Π. Μάτεση)

2. Ο μαύρος γάτος (Β. Παπακωνσταντίνου-Θ. Παπακωνσταντίνου)

3. Φοβάμαι (Γ. Ζουγανέλη-Α. Πανταζή)

4. Δεν υπάρχω (C. De Burgh-Λ. Νικολακοπούλου)

5. Στέλλα (Γ. Ζουγανέλη-Γ. Οικονομέα)

6. Άσε με να κάνω λάθος (Α. Τσιλιφώνη)

7. Θεσσαλονίκη (Θ. Μικρούτσικου-Ν. Καββαδία)

8. Το μαχαίρι (Θ. Μικρούτσικου-Ν. Καββαδία)

9. Τρίτος παγκόσμιος (Μ. Λοϊζου-Γ. Νεγρεπόντη)

10. Ο λιόντας (Μ. Λοϊζου-Λ. Παπαδόπουλου)

11. Σ' ακολουθώ (Μ. Λοϊζου)

12. Πρώτη Μαΐου (Μ. Λοϊζου)

13. Το ακορντεόν (Μ. Λοϊζου-Γ. Νεγρεπόντη)

14. Τσε (Μ. Λοϊζου)

15. Ο στρατιώτης (Μ. Λοϊζου-Κ. Μητροπούλου)

16. Πρέβεζα (Γ. Γλέζου-Κ. Καρυωτάκη)

17. Σεμπάστιαν (S. Harey-απόδοση στα ελληνικά Σ. Μπουλά)

18. Γουίλι (Θ. Μικρούτσικου-Ν. Καββαδία)


ΧΑΡΙΣ ΑΛΕΞΙΟΥ:

«Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΝΥΧΤΑ» (MINOS MSM 904-905)

Το 1990 η Χάρις Αλεξίου συμπλήρωσε 20 χρόνια στο τραγούδι και το γιόρτασε με μια μεγάλη συναυλία στις 8 Οκτωβρίου εκείνης της χρονιάς στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, γνωρίζοντας την αποθέωση από το πολυπληθές κοινό της. Το μεγαλύτερο μέρος της συγκεκριμένης βραδιάς ηχογραφήθηκε σε διπλό δίσκο, δίνοντας την ευκαιρία στους αμέτρητους θαυμαστές της να κρατήσουν για πάντα τη μαγεία μιας μοναδικής συναυλίας με αγαπημένα τραγούδια.
Δυστυχώς, δισκογραφικά δε συμπεριλήφθηκε τίποτε από τη συμμετοχή σπουδαίων τραγουδιστών και φίλων της που είχαν εμφανιστεί για να την τιμήσουν. Μιλάμε για τον Γιάννη Πάριο, τη Δήμητρα Γαλάνη, την Άλκηστη Πρωτοψάλτη, τον αδελφό της Γιώργο Σαρρή και τον Γιώργο Ζαμπέτα που έδωσαν το δικό τους χρώμα στη βραδιά, καθώς και την αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη (υποψήφια δήμαρχο Αθηναίων τότε) και τον Λάκη Λαζόπουλο.
Παρόλα αυτά, ο διπλός δίσκος περιλαμβάνει μοναδικές στιγμές και σπουδαίες ερμηνείες από τη Χαρούλα, η οποία ειδικά για τη «γενέθλια» συναυλία έγραψε το τραγούδι «Σας ευχαριστώ» που άνοιξε την εκδήλωση. Μεγάλο κομμάτι της εκδήλωσης κατέλαβε η συνεργασία της με τον Μάνο Λοΐζο και τον Θάνο Μικρούτσικο, χωρίς να αφήσει έξω τα παλιά λαϊκά και δημοτικά και τα τραγούδια του Χρήστου Νικολόπουλου, του Απόστολου Καλδάρα, του Γιάννη Μαρκόπουλου, του Γιάννη Σπανού, του Μάριου Τόκα, του Τάκη Σούκα και του Αντώνη Βαρδή. Γενικότερα, το άλμπουμ αποτελεί μια επαρκή κατάθεση των πρώτων 20 ετών καριέρας της μεγάλης τραγουδίστριας, η οποία ανέλαβε και την παραγωγή του δίσκου.
Στο εσώφυλλο υπάρχει σημείωμά της που δημοσιεύτηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 1990 στο περιοδικό «ΕΝΑ», μέσα από το οποίο θυμάται τους μεγάλους σταθμούς της καριέρας της και προσκαλεί τον κόσμο να τους μοιραστεί μαζί της στη συναυλία του ΣΕΦ. Αξίζει να πούμε ότι στις θήκες των δύο δίσκων υπάρχουν πολλές φωτογραφίες από εκείνη τη βραδιά, κάτι πρωτόγνωρο για εκείνη την εποχή. Την ενορχήστρωση επιμελήθηκε ο Νίκος Λαβράνος.
Η ηχοληψία έγινε από τον Παναγιώτη Πετρονικολό και η τεχνική επεξεργασία καθώς και η μίξη του ήχου από τον Γαβριήλ Παντζή στο στούντιο "SIERRA" από τις 2 έως τις 23 Νοεμβρίου 1990.


Τα τραγούδια του δίσκου

1. Σας ευχαριστώ (Χ. Αλεξίου)

2. Ο τηλεφωνητής (Θ.Μικρούτσικου-Λ. Νικολακοπούλου)

3. Θα πάθεις έρωτα (Θ. Μικρούτσικου-Λ. Νικολακοπούλου)

4. Οδός Αριστοτέλους (Γ. Σπανού-Λ. Παπαδόπουλου)

5. Κίτρινη πόλη (Γ. Σπανού-Λ. Παπαδόπουλου)

6. Ξημερώνει (Α. Βαρδή-Χ. Αλεξίου)

7. Φεύγω (Α. Βαρδή-Χ. Αλεξίου)

8. Τζαμάικα (Μ. Λοϊζου-Λ. Παπαδόπουλου)

9. Τίποτα δεν πάει χαμένο (Μ. Λοϊζου-Μ. Ρασούλη)

10. Γύφτισσα τον εβύζαξε (Μ. Λοϊζου-Μ. Ρασούλη)

11. Πες μου πώς γίνεται (Μ. Λοϊζου-Μ. Ρασούλη)

12. Τέλι -τέλι-τέλι (Μ. Λοϊζου-Πυθαγόρα)

13. Όλα σε θυμίζουν (Μ. Λοϊζου-Μ. Ρασούλη)

14. Ο φαντάρος (Μ. Λοϊζου-Μ. Ρασούλη)

15. Αν πεθάνει μια αγάπη (Χρ. Νικολόπουλου-Μ. Ρασούλη)

16. Βήμα-βήμα (Χρ. Νικολόπουλου-Χριστ. Μπαλαμπανίδη)

17. Ζήλια μου (Χρ. Νικολόπουλου-Μ. Ρασούλη)

18. Δεν το’ λπιζα η ορφανή (Δημοτικό)

19. Πουλάκι ξένο (Δημοτικό)

20. Η γκαρσόνα (Παλιό λαϊκό)

21. Μανταλιώ (Παλιό λαϊκό)

22. Ελενίτσα (Παλιό λαϊκό)

23. Δημητρούλα μου (Π. Τούντα)

24. Η Ρόζα (Γ. Μαρκόπουλου-Μ. Φακίνου)

25. Όποια και να’ σαι (Απ. Καλδάρα-Γ. Σαμολαδά)

26. Ζήτα μου ότι θες (Χ. Αλεξίου)

27. Μια πίστα από φώσφορο (Θ. Μικρούτσικου-Λ. Νικολακοπούλου)

28. Μια ζωή μέσα στους δρόμους (Τ. Σούκα-Β. Παπαδόπουλου)

29. Εξαρτάται (Μ. Τόκα-Α. Νεοφυτίδη)

30. Ερωτικό (Θ. Μικρούτσικου-Α. Αλκαίου)

31. Η αγάπη είναι ζάλη (Θ. Μικρούτσικου-Α. Μικρούτσικου)

32. Η νύχτα θέλει έρωτα (Χρ. Νικολόπουλου-Λ. Παπαδόπουλου)


ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΤΣΑΡΟΣ - ΗΛΙΑΣ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ:


«Ο ΔΡΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΥΘΗΡΑ» (PHILIPS 6331052)

Από τους ωραιότερους και πιο γνωστούς δίσκους της δεκαετίας του '70, ο οποίος κυκλοφόρησε τον Αύγουστο του 1973 με ερμηνευτές τον Δημήτρη Μητροπάνο και τη Χριστιάνα. Εκείνος είχε ήδη τις πρώτες του επιτυχίες («Θεσσαλονίκη», «Ο ξενύχτης», «Δώσε μου φωτιά» κ.α.) και προερχόταν από την ερμηνεία ενός μεγάλου έργου όπως ο «Άγιος Φεβρουάριος» του Δήμου Μούτση, ενώ εκείνη βρισκόταν στα πρώτα της βήματα και ήταν η «παρθενική» συμμετοχή της σε μιαν ολοκληρωμένη δουλειά.
Εδώ υπάρχει ένα από τα πιο όμορφα και διαχρονικά τραγούδια στην ιστορία της ελληνικής μουσικής, το οποίο δεν είναι άλλο από το «Τα Κύθηρα ποτέ δεν θα τα βρούμε» με ένα μελωδικότατο Μητροπάνο και τη Χριστιάνα υποδειγματική στις δεύτερες φωνές.
Εκτός από αυτό, μεγάλη επιτυχία έγινε και το «Νικολή-Νικολή» ενώ ακούστηκαν πολύ το «Μάνα κι αγαπητικιά μου» και το εξαιρετικό «Μαντήλι κόκκινο». Από τα υπόλοιπα, ξεχωρίζει η ερμηνεία της Χριστιάνας στα «Ρούχο τον ίσκιο σου φορώ» και «Γιε μου, γιε μου, γιε μου». Γενικότερα, τα τραγούδια ξεχειλίζουν από μελωδικότητα και καλοκαιρινή διάθεση.
Η πρώτη έκδοση του δίσκου είναι ένα πραγματικό κόσμημα, αφού κυκλοφόρησε σε μορφή άλμπουμ-λευκώματος με ιλουστρασιόν σελίδες στο εσωτερικό του και εικονογράφηση την οποία επιμελήθηκε ο Τάσος Ζωγράφος. Στο δισέλιδο ένθετο περιλαμβάνονται οι στίχοι των τραγουδιών με καλλιγραφικά γράμματα, ενώ στο «σαλόνι» υπάρχουν δύο μεγάλα φωτογραφικά πορτραίτα των τραγουδιστών σε σχήμα καρδιάς. Επίσης, βρίσκουμε φωτογραφίες του συνθέτη και του στιχουργού, καθώς και ιδιόχειρο σημείωμα του Γιώργου Κατσαρού που εξηγεί ποιος είναι «ο δρόμος για τα Κύθηρα».
Παραγωγός ήταν ο Φίλιππος Παπαθεοδώρου και η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο "Polysound" με ηχολήπτη τον Γιάννη Σμυρναίο.
Τα τραγούδια του δίσκου

1. Τα Κύθηρα ποτέ δεν θα τα βρούμε (Δ. Μητροπάνος-Χριστιάνα και χορωδία)

2. Μάνα κι αγαπητικιά μου (Δ. Μητροπάνος και χορωδία)

3. Μαντήλι κόκκινο (Δ. Μητροπάνος και χορωδία)

4. Γιε μου, γιε μου, γιε μου (Χριστιάνα)

5. Σαράντα οργιές η πίκρα μου (Δ. Μητροπάνος)

6. Οι κουρσάροι (Χριστιάνα και χορωδία)

7. Νικολή-Νικολή (Δ. Μητροπάνος και χορωδία)

8. Σου’ στρωσα κιλίμι (Χριστιάνα και χορωδία)

9. Αντροκαλώ σε χάροντα (Δ. Μητροπάνος)

10. Μηνά τη βράκα φόρεσε (Δ. Μητροπάνος)

11. Ρούχο τον ίσκιο σου φορώ (Χριστιάνα)

12. Βαθιά νερά (Δ. Μητροπάνος)

13. Τα Κύθηρα ποτέ δεν θα τα βρούμε (φινάλε-Δ. Μητροπάνος-Χριστιάνα και χορωδία)


ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ ΚΗΛΑΗΔΟΝΗΣ - ΓΙΑΝΝΗΣ ΝΕΓΡΕΠΟΝΤΗΣ:

«ΜΙΚΡΟΑΣΤΙΚΑ» (COLUMBIA SCXG 104)

Πρόκειται για το δίσκο με τον οποίο ο Λουκιανός Κηλαηδόνης μας συστήνεται και ως ερμηνευτής πέρα από συνθέτης, όπως ήταν γνωστός μέχρι τότε. Έχοντας στο ενεργητικό του δύο πολύ επιτυχημένα άλμπουμ («Η πόλη μας» και «Η κόκκινη κλωστή») και αρκετά δισκάκια 45 στροφών με ιδιαίτερη επιτυχία και «βασικό» τραγουδιστή τον Μανόλη Μητσιά, τον Οκτώβριο του 1973 κάνει την πρώτη του απόπειρα να τραγουδήσει ο ίδιος τις μελωδίες του, τακτική που θ' ακολουθήσει μονίμως από το 1978 μέχρι και τις μέρες μας.
Αυτή τη φορά, το θέμα της δουλειάς του δεν έχει σχέση με τις προηγούμενες αλλά είναι «ιδιαίτερο» για εκείνη την εποχή, μια και μέσα από τους στίχους του αείμνηστου Γιάννη Νεγρεπόντη (Ξυνοτρούλιας το πραγματικό του επώνυμο) περνάνε έστω και «υπογείως» κοινωνικά, αλλά και πολιτικά μηνύματα. Γενικότερα, πρόκειται για μιαν απεικόνιση της ελληνικής πραγματικότητας (άλλοτε με χιούμορ κι άλλοτε με σοβαρότητα) που δεν αφορά μόνο τη συγκεκριμένη περίοδο, μια και σε μεγάλο βαθμό τα πράγματα μέχρι και σήμερα έχουν παραμείνει ίδια.
Η πολιτική «χροιά» του δίσκου φαίνεται κυρίως από το γεγονός ότι κυκλοφόρησε με κόκκινο βινύλιο, χρώμα εξαιρετικά προκλητικό για μια ταραγμένη περίοδο που οδήγησε στην πτώση της δικτατορίας. Παρόλα ταύτα, τα «Μικροαστικά» πήγαν πάρα πολύ καλά εμπορικά και απόδειξη γι' αυτό είναι ένα περιστατικό που αφηγήθηκε σε τηλεοπτική εκπομπή πριν λίγο καιρό ο Κηλαηδόνης: «Μόλις κυκλοφόρησε ο δίσκος και κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων, πήγαινα σ' ένα συγκεκριμένο δισκοπωλείο για να δω τι γίνεται. Τότε ήμουν άγνωστος φυσιογνωμικά κι έτσι κανένας δε μου έδινε σημασία, οπότε μπορούσα να παρατηρώ ελεύθερα πώς πάει ο δίσκος. Έβλεπα λοιπόν ότι κάποιοι έμπαιναν στο μαγαζί, αγόραζαν μόνο τα «Μικροαστικά» κι έφευγαν. Κάποιοι άλλοι έπαιρναν τους δίσκους που θέλανε και μαζί έπαιρναν και τα «Μικροαστικά».
Τα τραγούδια δημιούργησαν αίσθηση εκείνη την εποχή κι ακούστηκαν πολύ, κυρίως τα «Κολίγα γιος», «Μακριά από την πόλη», «Ο Γιώργος», «Κάποιος παλιός συνάδελφος», «Οικονομία κάνε» και «Ντροπή τέτοιο παιδί». Ουσιαστικά, πρόκειται για σύντομα μουσικά σκετς με το γνωστό μελωδικό ύφος του συνθέτη που δεν άλλαξε ποτέ μέχρι σήμερα. Εκτός από τον ίδιο, τραγουδούν ο Λάκης Χαλκιάς, η Ιωάννα Κιουρκτσόγλου, ο Νίκος Ρουσέας και ο αείμνηστος Μίμης Χρυσομάλλης, ενώ στην «Πρωινή γυμναστική» ακούμε τη φωνή του - επίσης αδικοχαμένου - ηθοποιού Νίκου Σκυλοδήμου να δίνει τα «παραγγέλματα». Επίσης, υπάρχει κι ένα ορχηστρικό κομμάτι-διασκευή του «Κάποιος παλιός συνάδελφος».
Τις ενορχηστρώσεις επιμελήθηκε ο Λουκιανός Κηλαηδόνης με τη συνεργασία του Γιάννη Κιουρκτσόγλου και του Ε. Δαρζέντα (όπου ακούγεται μπάντα). Στο εσώφυλλο υπάρχουν οι στίχοι των τραγουδιών, ενώ στο καθένα ξεχωριστά αναγράφονται οι μουσικοί που παίζουν. Επίσης, υπάρχουν σημειώματα από Κηλαηδόνη και Κιουρκτσόγλου.
Η παραγωγή ήταν του Γιώργου Μακράκη και η ηχογράφηση έγινε στα στούντιο της "Columbia" με ηχολήπτη τον Τάκη Φιλιππίδη, με εξαίρεση το «Κολίγα γιος» που ηχογράφησε ο Γιώργος Κωνσταντόπουλος.
Τα τραγούδια του δίσκου

1. Κολίγα γιος (Λ. Κηλαηδόνης)

2. Μακριά από την πόλη (Μ. Χρυσομάλλης)

3. Κάποιος παλιός συνάδελφος (Λ. Κηλαηδόνης)

4. Εργένης (Λ. Κηλαηδόνης)

5. Πρωινή γυμναστική (Ν. Σκυλοδήμος)

6. Ο Γιώργος (Λ. Κηλαηδόνης)

7. Ο γάμος (Λ. Κηλαηδόνης)

8. Οικονομία κάνε (Λ. Κηλαηδόνης)

9. Ξερίζωμα (Λ. Χαλκιάς)

10. Ντροπή τέτοιο παιδί (Λ. Κηλαηδόνης)

11. Σε πάρτι του '50 (Ορχηστρικό)

12. Στη μικρή αίθουσα εκθέσεων Παρνασσού (Ι. Κιουρκτσόγλου)

13. Ρέκβιεμ (Ν. Ρουσέας)

14. Η Μάρω (Λ. Κηλαηδόνης)

ΘΑΝΟΣ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΣ:

«ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ» (LYRA 3719)

Η πρώτη ολοκληρωμένη δουλειά του Θάνου Μικρούτσικου που κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 1975 και με το «καλημέρα» προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, αφού η μετάδοση των οκτώ από τα 13 τραγούδια του δίσκου απαγορεύτηκε από το τότε ΕΙΡΤ. Ας μη ξεχνάμε ότι μπορεί να είχε περάσει ένας και πλέον χρόνος από τη μεταπολίτευση και την αποκατάσταση της δημοκρατίας, ωστόσο οι «αρτηριοσκληρωτικές» αντιλήψεις των ιθυνόντων σε τηλεόραση και ραδιόφωνο ακόμη δεν είχαν εκλείψει κι έτσι ο συγκεκριμένος δίσκος έτυχε της συγκεκριμένης αντιμετώπισης. Παρόλα αυτά, πήγε πολύ καλά εμπορικά, εξακολουθεί και σήμερα να πουλάει και πλέον θεωρείται κλασικός!
Ο συνθέτης στηρίχθηκε σε ποιήματα του σπουδαίου Ναζίμ Χικμέτ και του Γερμανού Βολφ Μπίρμαν, χαράζοντας ένα δρόμο που ακολούθησε πιστά στα πρώτα χρόνια της καριέρας του, αυτόν δηλαδή της μελοποιημένης ποίησης. Τα τραγούδια απέδωσε η Μαρία Δημητριάδη, στενή συνεργάτιδα του Μίκη Θεοδωράκη στην τελευταία φάση της παραμονής του στο εξωτερικό η οποία - όπως αναφέρει και ο Μικρούτσικος σε σημείωμά του στο εσώφυλλο - δίνει αληθινό μάθημα ερμηνείας σε τούτο το δίσκο. Επική αλλά όχι πομπώδης, δυναμική αλλά συνάμα τρυφερή, ήταν η ιδανικότερη τραγουδίστρια για τη συγκεκριμένη δουλειά. Να προσθέσουμε ότι εκείνη την εποχή υπήρχε και συγγενική σχέση ερμηνεύτριας και συνθέτη, μια και ήταν παντρεμένη με τον Ανδρέα Μικρούτσικο ο οποίος στο δίσκο παίζει μπάσο!
Στα ποιήματα του Μπίρμαν η μετάφραση έγινε από τον Δημοσθένη Κούρτοβικ, ενώ εκείνα του Χικμέτ απέδωσαν ο Γιάννης Ρίτσος και ο Γιώργος Παπαλεονάρδος. Πολλά από τα τραγούδια έγιναν γνωστά και δύο από αυτά σε ποίηση Χικμέτ ερμήνευσε και ο Μάνος Λοΐζος με δική του μουσική στο δίσκο «Γράμματα στην αγαπημένη» που κυκλοφόρησε ένα χρόνο μετά το θάνατό του. Επίσης, το «Αυτούς τους έχω βαρεθεί» επανεκτέλεσε ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου το 1978 μέσα από το άλμπουμ με τίτλο το όνομά του.
Στο εσώφυλλο υπάρχουν φωτογραφίες των συντελεστών, βιογραφικά στοιχεία των ποιητών, σημείωμα του Θάνου Μικρούτσικου και διευκρινίσεις για ορισμένα ονόματα ή ορολογίες που υπάρχουν στους στίχους των τραγουδιών.
Η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο "Polysound" με ηχολήπτη τον Γιάννη Σμυρναίο, ενώ το εξώφυλλο σχεδίασε η Κλεοπάτρα Δίγκα-Σφέτσα.


Τα τραγούδια του δίσκου

Ποίηση Βολφ Μπίρμαν

1. Έτσι πρέπει να γίνει-έτσι θα γίνει

2. Κομαντάντε Τσε Γκεβάρα

3. Μπαλάντα για τους ασφαλίτες (Θ. Μικρούτσικος)

4. Η μπαλάντα του οπερατέρ

5. Ο σύντροφος Χουλιάν Γκριμάου

6. Αυτούς τους έχω βαρεθεί



Ποίηση Ναζίμ Χικμέτ (Μετάφραση 1-4 Γιάννης Ρίτσος, 5-7 Γιώργος Παπαλεονάρδος)

1. Μικρόκοσμος

2. Αν η μισή μου καρδιά

3. Το έπος του σεΐχη Μπεντρεντίν Ι

4. Το έπος του σεΐχη Μπεντρεντίν ΙΙ

5. Χιονίζει μεσ' στη νύχτα

6. Η πιο όμορφη θάλασσα

7. Αυτό είναι